Më 10 janar kalendari kujton shën Agatonin, Papë

R.SH. - Vatikan

Agatoni qe një Papë në shërbim të doktrinës dhe unitetit të Kishës

Papa i Shenjtë Agatoni ndërtoi një urë midis Lindjes dhe Perëndimit, midis Romës dhe Bizantit, dhe për këtë Martirologu kujton angazhimin e tij për unitetin e Kishës. Në atë kohë nuk mendohej për një skizmë, do të thotë ndarje të Kishës në dy pjesë për shkak të mosmarrëveshjeve rreth dogmave e riteve fetare , por ndjeshmëritë e ndryshme prodhonin edhe vizione të ndryshme, ndonjëherë të prekura nga një kontekst kompleks politik.

Shën Agatoni u ul në fronin e papnisë më 26 qershor të vitit 678, pikërisht kur kishte mbushur 103 vjet, duke qenë krejtësisht i kthjelltë. Më 12 gusht 678 mori nga perandori Kostantin Pagonati një letër, përmes së cilës deklaronte se ishte gati të rifillonte përpjekjet për të realizuar planin e ribashkimit të KIshës së Romës me Bizantin.

Mendonte, prandaj, të mblidhte një konferencë Ipeshkëvnore, në të cilën të diskutoheshin problemet më urgjente, që do të çonin në zhdukjen e kundërvënieve, duke i hapur përfundimisht rrugën bashkimit. Për këtë qëllim perandori i kërkonte papës të dërgonte disa përfaqësues të tij në Kostandinopojë. Për të përgatitur delegacionin, Agatoni mblodhi më 27 mars të vitit 680 në Lateran një Koncil kishtar italian, i cili zgjodhi përfaqësuesit ipeshkëvnor që do të niseshin për në Bizant së bashku me të dërguarit e papës dhe miratoi tekstin sinodal, që do të paraqitej në konferencë. Në këtë tekst pasqyrohej doktrina e dy vullneteve dhe e dy mënyrave të veprimit të Krishtit, duke kujtuar atë që ishte vendosur në Koncilin Kishtar të Lateranit nga Papa Martini I.

Delegacioni perëndimor arriti në Bizant më 10 shtator të vitit 680 dhe u prit nga Patriku Gjergj, që mori masat për të mbledhur metropolitët dhe ipeshkvijtë Bizantinë. Ajo që u thirr thjeshtë si konferencë, mori pamjen e një Koncili të vërtetë kishtar, i gjashti në Lindje. Mbledhja u hap më 17 nëntor të vitit 680 në sallën e madhe të pallatit perandorak. Kryetar i saj ishte vetë perandori, që kishte përkrah dy priftërinj e një diakon romak, si përfaqësues të papës. Ndërsa në Itali shpërtheu epidemia e murtajës, që shkaktoi vdekjen e një numri të madh njerëzish, në Kostandinopojë koncili vijonte.

Pas 18 seancash u arrit në hartimin e një dekreti që u shpall më 16 shtator të vitit 681. Në të ripohohej besojma e fesë në Jezu Krishtin, e vendosur nga pesë Koncilët e mëparshme dhe miratohej njëzëri doktrina e dy vullneteve dhe dy energjive të Krishtit, që nuk ishin në kundërshtim me to, duke konfirmuar edhe tekstin sinodal të Lateranit. U dënua edhe herezia monoteistike. Koncili u mbyll me kërkesën drejtuar Papës për të miratuar vendimet e marra. Por Agatoni kishte vdekur më 10 janar të vitit 681 dhe ishte varrosur në Bazilikën e Shën Pjetrit.

Gojëdhëna tregon se kur i mbylli sytë, ishte 107 vjeç. Agatoni nënshtroi edhe kryeipeshkvin e Ravenës, Teodorin, i cili i dha fund autoqefalisë së dënuar nga Roma. U interesua shumë edhe për fatet e Kishës anglosaksone. Magjisteri i tij shquhet për thellësinë e doktrinës dhe bamirësinë në ndihmë të të varfërve. Është pajtori qiellor i Palermos.