Tanzania,Theresia Seda:Papa aliniomba nimwombee. Kwa nini Papa anaomba sala?
Na Angella Rwezaula – Vatican.
Ndugu msilikizaji wa Vatican News hivi karibuni, mjini Vatican imemalizika tarehe 12 Februari 2024 ziara ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mama Samia Suluhu Hassan ya kitaifa, akiambatana na Mama Evaline Malisa Ntenga, ambaye ni Mjumbe wa Bodi ya Umoja wa Wanawake Wakatoliki Duniani na Rais wa WUCWO Afrika, ambaye pia ni Mwenyekiti wa WAWATA, Taifa, nchini Tanzania. Profesa Deogratias Rutatora, Mwenyekiti Halmashauri ya walei, Taifa; Leonard Mapolu, Mwenyekiti wa Umoja wa Vijana Wakatoliki Wafanyakazi Tanzania, Taifa, VIWAWA; Dalmas Gregory, Mwenyekiti Halmashauri Walei, Jimbo Katoliki la Zanzibar pamoja na Theresia Seda, Mwenyekiti wa Utoto Mtakatifu, Jimbo kuu la Dar es Salaam. Wakati wa waliosindikizana na rais kurudi Tanzani, nilishangazwa sana na majibu ya Theresia Seda, Mwenyekiti wa Utoto Mtakatifu, Jimbo kuu la Dar es Salaam, akhojiwa uwanja wa Ndge wa Julius Kambara Nyerere,mara baada ya kuwasili kutoka Italia kuelezea juu ya ziara hiyo, kwa mara ya kwanza mjini Vatican, kukutana na Papa na zaidi kuwapa ushauri vijana wenzake hata watu wazima alijibu: “Wazazi wasiwawekee vikwazo Watoto wao katika fursa wanazozipata.” Wakati anaulizwa swali, alizungumza nini na Papa, na ni kitu gani alimweleza, Theresia alijibu kuwa Papa alimwambia: “Naomba usali kwa ajili yangu”.
Ni kweli, Baba Mtakatifu kila mara katika mikutano yote, hotuba zote, Papa anatualika kumgeukia Mungu kila tukio, na kwa ajili yake kumuombea na kwa hali nyingi duniani. Lakini je kwa nini anaomba hivyo? Kwa bahati nzuri, ili kujibu tutasaidiwa na José Luis Narvaja (SJ), Mtaalimungu na Profesa wa Mafunzo ya Mababa wa Kanisa katika Chuo Kikuu Katoliki cha Córdoba (Argentina) katika makala yake iliyochapishwa tarehe 13 Februari 2024 inayohusu kitabu chenye kichwa: "Taaalimungu. Papa na ile“kumbukeni kusali kwa ajili yangu.”lakini je ni jinsi gani ya kusali.” Ndugu Msomaji, iina matumaini, pia katika makala hii kumjibu kijana mdogo sana Theresia Seda kuhusu “Ombi la Papa Francisko la kumwambia “Ninaomba uniombee.” Mtaalimungu kwa njia hiyo Narvaja anajikita kutazama ombi hili katika mazungumzo na Baba, ndugu, na maisha kwamba“Kumbuka kuniombea.” Haya ndiyo maneno ambayo Papa Francisko ameyarudia mara nyingi wakati wa upapa wake. Mwishoni mwa kila katekesi, sala ya Malaika wa Bwana, kila mahojiano ya faragha, kila mkutano na mtu mmoja au na umati wa waamini, tumemsikia akirudia kwa msisitizo: “Kumbukeni kuniombea.” Lakini kwa nini kusisitiza sana? Kusema ukweli, swali linaweza kuulizwa kwa njia nyingine: Papa anatarajia nini na ombi hili? Wakati huo huo, maswali mengine mengi yanakuja akilini ambayo labda tumejiuliza katika maisha yote kuhusu maombi: inamaanisha nini kuomba? Mtu anapaswa kuomba vipi? Je, huku si kupoteza muda, ambapo naandika misemo ambayo haibadilishi chochote? Je, wakati wa maombi si wakati uliokusudiwa kwa ajili ya kuchoka?
Tunaweza kuongeza maswali mengine au uzoefu mwingine, zaidi au chini chanya. Jambo lisilo na shaka ni kwamba Papa anarudia tena kwetu: “Kumbukeni kuniombea.” Hata hivyo hatuambii tumuombee yeye tu, anasisitiza pia tuiombee dunia, amani, wanaoteseka, sisi na mazingira yetu, familia zetu na wale wanaotutesa, kwa ajili yetu. kazi, afya zetu... Papa hadai maombi yetu. Anatualika tumwombee, lakini wakati huo huo pia kwa mengi zaidi. Kwa njia hiyo Kurasa za kitabu hicho cha Profesa zinatoa mkusanyo wa nyakati nyingi ambapo Papa Francisko anazungumza nasi kuhusu maombi, hutufundisha kusali na kutuacha tusikilize yake. Haya ni maneno ambayo yanakuwa shule ya maombi. (...) Mara nyingi Yesu anatushauri tuombe. Anatualika kuomba kwa kusisitiza, kwa uaminifu na bila kukata tamaa.
Ili mafundisho yake juu ya sala yatiwe kumbukumbu katika kumbukumbu zetu, anatumia mifano, kama ile ya rafiki asiyefaa ambaye anatokea saa isiyo ya kawaida na kuomba mkate (Lk 11:5-8) au mjane ambaye hakimu alimwendea lakini hataki kutenda haki (Lk 18,1-5). Anatumia mifano, lakini si tu. Pia anafundisha moja kwa moja anapotuambia: “Ombeni nanyi mtapewa” (Mt 7,7) (...). Mwaliko wa Yesu hauishii hapo, kuna mfano mwingine unaoweza kukamilisha tafakari yetu. Ni ile ya mpanzi, ambayo tumeisikia mara nyingi. (...) Baada ya kusema mfano huo, Yesu anatenda kwa njia isiyo ya kawaida, yaani, anasimama ili kueleza maana yake. Hebu tusikilize maneno yake: Kila wakati mtu anasikiliza neno la Ufalme na halielewi, yule Mwovu huja na kuiba kile kilichopandwa moyoni mwake: hii ndiyo mbegu iliyopandwa njiani.
Ile iliyopandwa penye miamba ni yeye alisikiaye Neno na kulipokea mara moja kwa furaha, lakini halina mizizi ndani yake na halikosi, ili mara tu dhiki au mateso yanapokuja kwa ajili ya Neno, anashindwa mara. Iliyopandwa kati ya miiba ni yule alisikiaye Neno, lakini wasiwasi wa dunia na ulaghai wa mali hulisonga Neno na halizai matunda. Iliyopandwa penye udongo mzuri ni yule alisikiaye Neno na kuelewa nalo; huu huzaa matunda na kuzaa mara mia, sitini, na thelathini (Mt 13:19-23). Hapa sio swali la kuuliza kile tunachohitaji. Ni kuhusu sisi ni nani au jinsi tulivyo. Na hii pia ni sehemu ya maombi. Hebu tuangalie kwa undani zaidi kile ambacho Yesu anasema. Neno la Mungu limepandwa mioyoni mwetu, lakini mioyo yetu haiko tayari kila wakati kwa Neno hili kuzaa matunda. Inaweza kutokea kwamba wakati mwingine hatuelewi Neno hili, au kwamba kuna vikwazo katika maisha yetu, huzuni na wasiwasi kwamba kufanya sisi kupoteza shauku. Au inaweza kutokea kwamba katika maisha yetu kuna miiba ya tabia mbaya na maovu ambayo ni vigumu sana kwetu kushinda.
Mfano huo unatuambia kwamba haya yote husababisha Neno la Mungu lisizae matunda. Hatimaye, ikiwa udongo wa mioyo yetu ni mzuri, tunakaribisha Neno na matunda tunayozaa ni makubwa au madogo, kulingana na jinsi tulivyo tayari. Tunajua kwamba haya yote hutokea katika maisha. Moyo wetu sio udongo bora, lakini je, tunapaswa kuridhika na hali hii? Je, hakutakuwa na uwezekano wa kuondoa vizuizi hivyo, vya kusimamisha ukuaji wa miiba? Je, haitawezekana kuigeuza mioyo yetu kuwa udongo wenye rutuba zaidi, ili tusiwe na kutulia kwa asilimia thelathini? Maswali haya yote yanaweza kujibiwa kwa neno moja: maombi. Kwa sababu maombi ni pumzi ya maisha yetu ya Kikristo. Ni mazungumzo na Mungu na kwa kusali, kuzungumza naye, tunajitayarisha kwa ajili yake ili kubadilisha maisha yetu. Hebu tukumbuke kile ambacho wanafunzi walimuuliza Yesu: “Ni nani basi anaweza kuokolewa?”. Yesu aliwatazama, akasema, Hili haliwezekani kwa wanadamu, bali kwa Mungu mambo yote yanawezekana” (Mt 19:25-26). Kuomba ni kujitayarisha kupokea muhuri wa upendo wake kutoka kwa Mungu. Upendo huu unaotufanya kuwa watoto kamili, wanadamu kamili, huru kabisa.
Mfano wa mpanzi ulituonesha sehemu nyingine ya sala. Si swali la kuuliza tu, bali pia la kujiweka wenyewe mbele ya macho ya Bwana, ya kuruhusu mtazamo huo utusogeze. Sisi tulioumbwa kwa udongo tunahitaji sura hiyo ili tusiwe wagumu kama jiwe. Na ikiwa tumejifanya wagumu, tunamhitaji atubadilishe. Kama Yesu alisema wakati mmoja: “Kutoka katika mawe haya Mungu anaweza kumwinulia Ibrahimu watoto” (Mt 3: 9). Kwa ufahamu kwamba haiwezekani kwa mwanadamu kujiokoa - na kwamba kwa ajili yetu peke yake haiwezekani hata kuwa mzuri na sawa na hali -, akijua kwamba ukuaji wote unategemea upendo wake na neema yake, hisia mbili hutokea: shukrani na unyenyekevu. Kuhusiana na hili, Yesu alituachia mfano mwingine unaoonya kuhusu mtazamo wa mioyo yetu tunaposali: mfano wa Mfarisayo na mtoza ushuru. (...) Mfano huu unatuonesha njia mbili za kuomba, ule wa mtu anayejiona kuwa mwadilifu na mwema na ule wa mtu anayejitambua kuwa ni mwenye dhambi. Mtoza ushuru, pamoja na kutambua dhambi yake mwenyewe, anatambua ubaba wa Mungu. Mfarisayo, kinyume chake, haonekani kuzungumza na Mungu, anaonekana zaidi ya kitu kingine chochote kuinua matendo yake mema. Anajitoa kwa Mungu ili ajue kwamba ana mtoto mwema, lakini hafanyi uhusiano wa kuwa mwana pamoja na Baba yake. Tunajua kuwa wakati wa maisha kuna mambo yanakwenda sawa na yanakwenda vibaya, sisi sio wakamilifu, lakini tunajaribu kuishi katika uwepo wa Mungu.
Kama tulivyo, bila udanganyifu, bila hila, bila vinyago. Tunatambua mawe ambayo yanazuia ukuzi wa Neno lake, miiba na miiba ambayo hulisomba, na wakati huohuo, tunatambua kwamba Mungu ametupa uwezo mwingi ambao tungeweza kutumia na ambao nyakati fulani tayari unazaa matunda. Lakini tunatambua haya yote katika unyenyekevu wa watoto wetu, katika kasoro na fadhila zao, kwa sababu, kama vile Mtakatifu Paulo asemavyo: “Una nini usichopokea? Na ikiwa umeipokea, kwa nini wajisifu kana kwamba hukuipokea?” (1Kor 4,7) (...). Tunajua kutokana na uzoefu kwamba vitu vya thamani zaidi katika maisha yetu pia ni tete zaidi: familia, ndoa, afya, kazi, amani, furaha. Ni jambo ambalo tunapaswa kuzingatia zaidi na kwa sababu hii ni mada za upendeleo za maombi yetu. Sala yenyewe ni ya thamani, kama tulivyokwisha sema, kwa sababu ni pumzi ya maisha yetu kama Wakristo, inatoa uthabiti kwa ubinadamu wetu na inaongoza uhuru wetu. Kilicho cha thamani zaidi katika maisha yetu ni dhaifu na, wakati huo huo, ndicho kinachoshambuliwa zaidi. Nabii Amosi anazungumza nasi - kupitia mfano - kuhusu maadui watatu. Anatumia picha ya wanyama watatu wa mwituni na waharibifu: Kama vile mtu anapokimbia simba na kukutana na dubu; kama anapoingia nyumbani, huweka mkono wake ukutani na nyoka humwuma (Am 5:19). Ni maadui watatu wa maisha yetu kama Wakristo na wa maombi yetu. Tunaweza kutoroka kutoka kwenye makucha ya simba au dubu na, tunapofikiri kwamba tuko salama nyumbani, tutashambuliwa tena, wakati huu na nyoka, ambaye ni mjanja zaidi ya wanyama wote na kutambaa kimya ndani ya siri zaidi ya sehemu ya mioyo yetu.
Hebu Papa atufafanulie mfano huu wa kinabii. Papa Francisko anatuonya juu ya hatari mbili ambazo ni kama uwongo wa maombi. Ni aina za zamani (ndio maana majina yataonekana kuwa ya kushangaza kwetu), hata hivyo, kila wakati huonekana, kama nyoka anayetoa ngozi yake, lakini huwa na sumu sawa (tazama Gaudete et exsultate, 35-59). Aina ya kwanza ya upotoshaji wa sala, na maisha ya Kikristo kwa ujumla, ni kile ambacho Papa Francisko anachokiita kimsingi inayopendekeza kuzingatia roho, lakini bila kujumuisha ulimwengu wote. Ni aina ya maombi yanayodai kuwa ‘safi’: roho safi, mawazo safi, tafakari safi ya mambo ya mbinguni. Hata hivyo, hapa tunasahau kwamba sisi binadamu ni mwili na roho, kwamba tunatembea duniani na historia halisi, katika kikundi cha watue halisi, katika hali maalum na halisi. Tunasahau kwamba Ufalme wa Mungu unaanzia hapa duniani. Njia hii ya kuyaendea maisha ya kiroho huzalisha Ukristo usio na mwili, ambao haujali wengine. Maombi ya aina hii ya maisha ya kiroho hata hayajali wengine, hayawaombei wengine. Maombi haya yanaelekezwa kwa Mungu asiye na uso na kuishia kuishi bila ndugu. (...)
Watu wengi wanasema hawajui kuomba. Kiukweli, wanasema kwamba wanaamini kwamba maombi yanahitaji sifa fulani au matumizi ya mifumo ambayo hawana. Hata hivyo, maombi ni sawa na mazungumzo ambayo mwana anafanya na baba yake. Watoto wote, tangu wanapoanza kuzungumza, huzungumza kwa ujasiri na baba zao na hakuna mtu anayejali kuhusu kujua maneno yote au taratibu za hotuba. Hivi ndivyo maombi yalivyo. Mazungumzo na Baba yetu, mwenye upendo kuliko wote. Na kama hii haitoshi, Mtakatifu Paulo anatufundisha: vivyo hivyo Roho naye hutusaidia udhaifu wetu; kiukweli hatujui kuomba ipasavyo, lakini Roho mwenyewe hutuombea kwa kuugua kusikoweza kutamkwa (Rum 8:26). Kwa kujiamini katika ahadi hii, baada ya kuona wingi wa sala, ninaamini ni wakati wa kumsikiliza Baba Mtakatifu Francisko. Itakuwa kama kukaa chini kufanya mazungumzo naye, ambaye ni Papa, lakini pia ni baba na kaka mkubwa, na katika muda fulani tutamsikiliza kana kwamba ni babu anayesimulia historia ya familia na uzoefu wa wale waliotutangulia. Tutamsikiliza akijiombea mwenyewe na kwa ajili ya ulimwengu. Bila shaka, mwishoni atatuambia tena: “Kumbukeni kuniombea.”
Ndugu Msikilizaji wa Vatican News na msomaji wa makala hii, nina imani umepata jibu ni kwa nini Baba Mtakatifu Francisko anatuomba kila siku kumuombea, na kuombea hali nyingi duniani kila siku. Basi nami ninakusihi usisahau kamwe kumwombea na wewe Theresia ambaye ni kama balozi wa Watoto wa Utoto Mtakatifu uendeleze utume huo kama ulivyoahidi.
