Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ եւ Հայ ժողովուրդի պարծանք Երանաշնորհ Կարդինալ Աղաճանեան. Հաղորդաշար (34)

ԼԴ. Հաղորդում

Այսօրուայ հաղորդումի ընթացքին պիտի անդրադառնանք Կարդինալ Աղաճանեանի հրաժարականին Կաթողիկոսական կարգէն:

1962-ին, Գրիգոր Պետրոս ԺԵ. Աղաճանեան Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Պատրիարքը՝ Հայ Կաթողիկէ Նուիրապետութեան Արհի. Արքեպիսկոպոսներուն և Եպիսկոպոսներուն կ'ուղղէ նամակ մը, որուն մէջ իր հրաժարականը կը ներկայացնէ Պատրիարքական ու Կաթողիկոսական բարձր պաշտօնէն, հաստատուելով Հռոմ՝ լիովին նուիրուելու Տիեզերական Եկեղեցւոյ մատուցած իր պաշտօնին: Իսկ նոյն տարին՝ Ապրիլ 13-ին, Լիբանան կու գայ հրաժեշտ տալու իր փոքրիկ հօտին, ուր կը մնայ մինչեւ Ապրիլ 26: Այդ օրերուն, Գրիգոր Պետրոս Աղաճանեանի հոգն ու խնամքը հայ կաթողիկէ հասարակութեան փոքրիկ ածուէն անդին՝ տարիներէ ի վեր կը տարածուէր աշխարհի բոլոր Կաթողիկէ առաքելութիւններուն վրայ, որովհետեւ իրմէ կախում պիտի ունենային յիսուն միլիոն հաւատացեալներ, ամէն ազգէ և գոյնէ: Այսպէս քսանհինգամեայ բեղուն Պատրիարքութեան մը փորձառութիւնը իր ուսին՝ ժիր սերմնացանը կը մեկնի Հռոմ ծառայելու համայն քրիստոնէութեան ի փառս Աստուծոյ և Ս. Եկեղեցւոյ:

Հրաժեշտի իր նամակին մէջ ան կը գրէ. «Թէեւ չունինք այլեւս Պատրիարքութեան անմիջական պատասխանատուութիւնը, սակայն անփոփոխ կը մնան սէրը ու փարումը մեր պատուական հասարակութեան ու նահատակ Ազգին հանդէպ, եւ կամքը անոնց ծառայելու…»: Փառքի գագաթները երբե՛ք մոռցնել չտուին իր հովիւի համեստութիւնը և պարտականութիւնը: Փառքի օրերէն ետք, մեծ հաճոյքով հաւատաւոր ժողովուրդին կողքին ըլլալ կը սիրէր: Կարդինալ Գրիգոր Աղաճանեան, ընդհանրապէս իր պաշտօնին մէջ լուռ քաղաքականութեան մարդն էր, հաւատարիմ՝ Վատիկանի գործելակերպին: Ան մեծ վստահութիւն կը ներշնչէր իր շրջապատին իր չափաւորութեամբ, անաչառ ու անկողմնակալ ոգիով: Աստուծոյ ըտրեալ մարդն էր, նոյնիսկ քաղաքականութեան մէջ: Մեծ ակնածանքով կը բացուէին անոր առջեւ բոլոր դռները: Իրօք, ան որպէս գործունեայ եկեղեցական՝ մեծ յարգանքի արժանացած էր: Աղաճանեանի հոգին գիտէր բարձրանալ մեծերուն հետ և գիտէր խոնարհիլ համեստ ժողովուրդին մակարդակին:

Յիշատակութեան արժանի է թէ Պիոս ԺԱ. (1922-1939), Պիոս ԺԲ. (1939-1958), Յովհաննէս ԻԳ. (1958-1963) և Պօղոս Զ. (1963-1978) Քահանայապետներէն յոյժ գնահատուած և վստահելի հայազգի միակ եկեղեցականն էր: Ի զուր չէր թէ բազմաթիւ պաշտօնական առիթներուն՝ պատգամաբերն էր Ս. Քահանայապետներուն: 1962 Նոյեմբեր 30-ին, Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Աթոռին իրեն կը յաջորդէ Ամենապատիւ Իգնատիոս Պետրոս ԺԶ. Պաթանեան Կաթողիկոս Պատրիարքը: Իր 25 տարուայ Կաթողիկոս-Պատրիարքի գահակալութեան ընթացքին՝ Կարդիալ Աղաճանեան ձեռնադրեց հայածէս ինը եպիսկոպոսներ. Արհի. Ներսէս Արք. Թայրոյեան, Մամպտոյ (27-10-1940), Արհի. Կիւրեղ Եպս. Զոհրապեան, Քամշլի (27-10-1940), Արհի. Մկրտիչ Եպս. Աբգարեան, Իսպահանի (21-11-1954), Արհի. Յովսէփ Եպս. Ճենեճեան, Քամշլիի, (08-12-1954), Արհի. Ռափայէլ Եպս. Պայեան, Աղեքսանդրիոյ, (06-01-1959), Արհի. Գէորգ Արք. Լայէքեան, Բերիոյ, (25-10-1959), Արհի. Կարապետ Եպս. Ամատունի, Ֆրանսայի, (18-12-1960), Արհի. Սրապիոն Ուլուհոճեան, Աբբահայր Վենետիկի Մխիթարեան Միաբանութեան, (30-10-1960), Արհի. Յովհաննէս Արք. Չոլաքեան, Պոլսոյ (05-03-1967): Անոր օրինակելի կեանքը և խորիմաստ և օծուն խօսքերը, ներշնչումի և խրախոյսի աղբիւր մը եղած են ո՛չ միայն տարբեր և օտար ժողովուրդներուն, այլ՝ նաեւ համայն հայութեան և ապագայ սերունդներուն համար:

Կարդինալ Աղաճանեան անջնջելի յիշատակ մը թողած է բոլորին սրտին մէջ: Իսկական անձնուէր հովիւ մը, խանդաղատանքով լի հայր մը, գիտակից իր պաշտօնին և առաքելութեան: