Cтаршыня Папскай акадэміі: да Касцёла ўсё больш прыслухоўваюцца
Марыя Валодзіна, Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
На пытанне аб тым, ці даходзіць да знешняга свету пасланне Каталіцкага Касцёла па сацыяльных пытаннях, ці чуюць яго па-за межамі Касцёла, яна адказала, што ў наш час да каталіцкага сацыяльнага вучэння прыслухоўваюцца больш чым у мінулым. Гэта адбываецца таму, што людзі адчуваюць крызіс: неабходна знайсці новыя рэсурсы, новыя ідэі для таго, каб выйсці з таго, што яна назвала полікрызісам – экалагічным, сацыяльным, фінансавым, эканамічным.
У галіне эканомікі, падзялілася англійская дамініканка, да крызісу 2008 года, ніхто не быў зацікаўлены ў яе думках, пасля 2008 года сястру Элфард пачалі запрашаць на шматлікія форумы, таму што прыйшло разуменне таго, што, магчыма, Касцёл з яго мільярдам вернікаў можа сказаць нешта карыснае.
Першая сацыяльная энцыкліка Rerum Novarum выйшла ў свет у час, калі ён яшчэ быў аграрным. Ці падрыхтаваны Касцёл да грамадскіх выклікаў сённяшняга часу, запыталася журналістка. Манахіня адказала, што Касцёл заўсёды ішоў у нагу з часам, энцыклікі, вучэнне не толькі Пантыфікаў, але і біскупаў, і іншых касцёльных асоб, заўсёды імкнулася адлюстроўваць перамены, якія адбываюцца ў грамадстве. Яны могуць быць вельмі карыснымі, калі іх ведаць і вывучаць, лічыць старшыня Папскай акадэміі сацыяльных навук. У якасці прыкладу яна прывяла энцыкліку Laudato si', якая значна паўплывала на парыжскае пагадненне па клімаце, на мэты ўстойлівага развіцця ААН і іншыя рашэнні ў галіне экалогіі.
У чым заключаецца сацыяльнае вучэнне Каталіцкага Касцёла, запыталася журналістка. Сястра Элфард падагульніла яго так: неабходна будаваць наш фантастычны свет, поўны магчымасцей, тэхналогіі, культуры, вакол чалавека, ставячы ў цэнтр чалавечую асобу, таму што менавіта яна павінна расці і развівацца. Калі гэта рабіць, знойдзецца месца для ўсіх і кожнага. Гісторыя вучыць нас на такіх прыкладах, як прафсаюзны рух ці польскі рух Салідарнасць, што сумеснымі і салідарнымі намаганнямі магчыма змяніць сітуацыю, заканадаўства, вырашаць вялікія праблемы сучаснасці.
Ці актуальна ўсё яшчэ філасофская думка Тамаша Аквінскага, спытала Моніка Монда. Сястра Элфард адказала станоўча. У тым, што тычыцца сацыяльных навук, - эканомікі, сацыялогіі, антрапалогіі, псіхалогіі і гэтак далей, кожная з іх мае сваё бачанне свету. Рэальныя ж праблемы свету патрабуюць агульнага рамачнага падыходу, які б аб’ядноўваў усе гэтыя думкі. Па словах навукоўцы, адным з такіх рамачных падыходаў з’яўляецца тамізм.
На пытанне аб тым, як выкарыстоўваць новыя тэхналогіі, штучны інтэлект, не становячыся іх рабамі, сястра Элфард, інжынер з кембрыджскім дыпломам, адказала, што ШІ неабходна разглядаць у рамках тэхналагічнага развіцця, якое заўсёды суправаджала чалавецтва. Гісторыя тэхнікі, такія тэхналагічныя прарывы як электрычнасць, паравыя рухавікі, могуць многаму навучыць нас: таму што праблемы паўтараюцца.
Як кажуць навукоўцы, у галіне тэхналогій і ШІ, у нас ёсць два шляхі: першы заключаецца ў тым, каб паставіць у цэнтр чалавека, яго жыццё, інтэграваць тэхніку ў наш лад жыцця, каб яна дапамагала зрабіць дзейнасць чалавека больш прадуктыўнай, прыгожай і цікавай. Другі шлях – які дамінуе з часоў прамысловай рэвалюцыі – ставіць у цэнтр машыну, тэхнацэнтрычны падыход. Развіццё ШІ, на жаль, ідзе па гэтай дарозе.
Аднак, на думку сястры Элфард, тэхналогія знаходзіцца ў нашых руках, мы не падпарадкоўваемся ёй, і тыя, хто займаецца развіццём тэхналогій нясуць адказнасць за тое, каб рабіць гэта паважаючы навакольнае асяроддзе, чалавека, як гэта адбываецца з экалагічна чыстымі, зялёнымі, тэхналогіямі. У тэхналагічным прагрэсе неабходна заўсёды прытрымлівацца гэтай лініі, - адзначыла старшыня Папскай акадэміі сацыяльных навук у інтэрв'ю.
