የሲኖዶስ አጭር መግለጫ፡- ሲኖዶስ የንግግር ትይንት ሳይሆን ቤተክርስቲያን በአለም እንዴት እንደምትሄድ የሚያሳይ ነው።

የእዚህ ዝግጅት አቅራቢ መብራቱ ኃ/ጊዮርጊስ ቫቲካን

ለመካከለኛው ምስራቅ ሰላም ጾም እና ጸሎት - ፓትርያርክ ፒየርባቲስታ ፒዛባላ ላቀረቡት አቤቱታ ምላሽ የሰጡ ሲሆን - የሲኖዶስ ጠቅላላ ጉባኤ ማክሰኞ እለት በተለያዩ ርዕሰ ጉዳዮች ላይ የሴቶችን ሚና፣ የጳጳሳትን አገልግሎት እና አስተዋጽዖን ጨምሮ በተለያዩ ርዕሰ ጉዳዮች ላይ ውይይት ማድረጉን ቀጥሏል፣ ሕገ ቀኖና ሊሻሻል የሚችልበትን ሁኔታ ላይ ተወያይተዋል።

በቅድስት መንበር የፕሬስ ጽ/ቤት የጠቅላላ ጉባኤው የመረጃ ኮሚሽን ፕሬዝዳንት ዶ/ር ፓኦሎ ሩፊኒ እ.አ.አ ከጥቅምት 4 ጀምሮ በጳውሎስ ስድስተኛ አዳራሽ በ35 የክብ ጠረጴዛዎች ዙሪያ ላይ ስለተሰበሰቡት ካርዲናሎች፣ ጳጳሳት፣ ካህናት፣ መነኮሳት፣ የመንፈሳዊ ማሐበራት አባላት እና ምእመናን ያቀረቡትን የሥራ ሪፖርት ይፋ አድርገዋል። ከጎናቸው አራት እንግዶች ነበሩ፡ የራባት ሊቀ ጳጳስ ክሪስቶባል ካርዲናል ሎፔዝ ሮሜሮ፣ አቡነ አንቶኒ ራንዳዞ፣ የብሩክን ቤይ አውስትራሊያ ጳጳስ እና የኦሺኒያ የካቶሊክ ጳጳሳት ጉባኤዎች ፌዴሬሽን ፕሬዝዳንት እና ፕሮፌሰር ሬኔ ኮህለር-ራያን እና ናይጄሪያዊ የኢየሱሳዊ ማሕበር አባል አጎንቺያንሜጌ ኢማኑኤል ኦሮባቶር፣ በዓለም አቀፍ ደረጃ ከሚታወቁት የሃይማኖት ምሁራን መካከል የሚመደቡ በሥፍራው ተገኝተው ነበር።

አራቱም በመጀመሪያው ሲኖዶስ በመገኘት በዚህ የማዳመጥና የመማር “ልምድ” መደሰታቸውንና አእምሯቸው እንደበለፀገ ተናግረዋል።

የሕገ ቀኖና ማሻሻያ

በገለፃው መጀመሪያ ላይ ዶ/ር ሩፊኒ በጠቅላላ ጉባኤው ላይ ስላደረጉት ጉዞ የተናገሩ ሲሆን ማክሰኞ ጥቅምት 6/2016 ዓ.ም በቅድስት ቴሬዛ ሕይወት ዙሪያ ላይ የርዕሠ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንችስኮስ በላቲን ቋንቋ “Cest la confiance” የተሰኘው ሐዋርያዊ ማሳሰቢያ ቅጂ ተቀብለዋል። ሰኞ እና ማክሰኞ ዶክተር ሩፊኒ እንደተናገሩት ተሳታፊዎች  በ B2 ሰነድ ላይ የቀረበው "የሥራ ማስኬጃ መርሃግብር" በ"ተልዕኮ ውስጥ የጋራ ሃላፊነት" በተመለከቱት ርዕሰ ጉዳዮች ላይ ተወያይተዋል ።

"የጋራ ሃላፊነት" በሕገ ቀኖና ውስጥ "ትብብር" የሚለውን ቃል ለመተካት የቀረበው ቃል ነው እሱም "ክለሳ" እንዲደረግበት እየተጠበቀ ነው።

ማሻሻያው አብዮት ሳይሆን ዝግመተ ለውጥ ነው። “በእርግጥ ህጉ ራሱ ሊለወጥ የሚችለው የቤተክርስቲያኗ ፍላጎት ለለውጥ ሲዘጋጅ ነው” ሲሉ ጳጳስ ራንዳዞ አጽንኦት ሰጥተው ተናግሯል። አንዳንድ የሕጉ ገጽታዎች “በተወሰኑ ማህበረሰቦች እና ሁኔታዎች እና ሁኔታዎች ፍላጎቶች መሠረት ሊጣጣሙ ይችላሉ” ብለዋል ።

የሴት ዳያቆናት እና የሴቶች ሚና

በተሃድሶው ርዕሰ ጉዳይ ላይ የተሳታፊዎች ጠቅላላ ጉባኤ ለሴቶች የድቁና ማዕረግ  መክፈት በሚቻልበት ሁኔታ ላይ ተወያይተዋል በመጀመሪያ "የዲያቆናት ተፈጥሮ" ግልጽ አድርገዋል።

በቤተክርስቲያን ውስጥ የሴቶችን ሚና በተመለከተ ዶ/ር ሩፊኒ “ኢየሱስ ሴቶችን ከአገልግሎቱ ጋር ማገናኘቱ ይታወሳል። እነዚህ የመጀመሪያዎቹ የትንሣኤው መስካሪዎች የነበሩ ሴቶች በስብከተ ወንጌል አገልግሎት ውስጥ ቢሳተፉ ምን ችግር ይኖረዋል?” የሚል ጥያቄ መነሳቱን ገልጸዋል።  

ዶ/ር ሩፊኒ በመቀጠል በአዳራሹ ውስጥ የተጠቀሰውን ምሳሌ በመጥቀስ “ሴቶች በሐዋርያዊ ጉባሄዎች ውስጥ ተገኝተው ተሳታፊዎች እንደ ነበሩ” ገልጸው በወቅቱ በሲኖዶሱ ጉባሄ አዳራሽ ውስጥ የተጠቀሰውን ምሳሌያዊ አነጋገር በመጠቀም “አንድ ነገር እንዲወራ ስትፈልጉ የወንዶች ማኅበር ተቀላቀሉ፤ አንድ ነገር ተግባራዊ ልታደርጉ ከፈለጋችሁ ግን ሴቶችን ሰብስቡ” ብሎ የተናገሩ ሲሆን ውሳኔዎች የበለጠ ተግባራዊ እና ማህበረሰቦች የበለጠ በፈጠራ ሥራዎች እንዲሞሉ” ሴቶች ሊረዱ ይችላሉ ሲሉ ተናግረዋል። ነገር ግን በቤተክርስቲያን ውስጥ የሴቶች ሚና የውይይቱ ዋና ትኩረት ቢሆንም፣ የሴቶች በምስጢረ ክህነት ውስጥ የመሳተፍን ጉዳይ እስካሁን ጎልቶ እንዳልነበረ ሁሉ በእርግጠኝነት ግን ብቸኛው ወይም ዋነኛው አልነበረም ሲሉ ተናግሯል።

ፕሮፌሰር ኮህለር ራያን እንደነዚህ ያሉት ጥያቄዎች በዛሬው ጊዜ የሴቶችን እውነተኛ ፍላጎት የማያንጸባርቅ “የተለመደ ጉዳይ” ብለው ገልጸዋቸዋል።

“ለዚህ ጥያቄ [የሴቶች ለክህነት መሾም] ላይ ትልቅ ትኩረት የተደረገ ይመስለኛል” ስትል ተናግራለች። "እናም በዚህ ጥያቄ ላይ ብዙ ትኩረት ስናደርግ የሚፈጠረው ነገር ሴቶች በአብዛኛው በአለም ዙሪያ የሚያስፈልጋቸውን ነገር መዘንጋት ነው" ይህም የመኖሪያ ቤት፣ ምግብ፣ ልብስ እና ለልጆቻቸው የወደፊት እጣ ፈንታን ጨምሮ። "በቤተክርስቲያን ውስጥ ቦታ እንዲያገኙ፣ በቤተክርስቲያን ውስጥ እውቅና እንዲኖራቸው እና ተቀባይነት የሚያገኙበት የወደፊት እና የወደፊት ጊዜ እንዲኖራቸው እፈልጋለሁ" ሲሉ ተናግሯል።

ምእመናን፣ ካህናት፣ ጳጳሳት

የሥራ ቡድኖች እና የግለሰቦች ጣልቃገብነት የታየበት ሪፖርቶች በሌሎች ጉዳዮች ላይ ያተኮሩ ናቸው-የቁምስና አስፈላጊነት ("የአገልግሎት ጣቢያ ሳይሆን የኅብረት ቦታ") እና የማኅበረሰቡ አስፈላጊነት፣ “ሙሉ በሙሉ የካህናትን አገልግሎት የማይተኩ፣ ነገር ግን በተወሰነ መልኩ ካህናት የሚያከናውኗቸውን አገልግሎት የሚያግዙ ምዕመናን አገላጋዮች የሚፈጠሩበት ሁኔታ እና ምስጢረ ጥምቀት የተቀበለው ማኅበረሰብ ከሱ ውጭ ሊያደርጉት በማይችሉት ካህናት የሚያከናውኑት አገልግሎት ዙሪያ ላይ ውይይት ተደርጓል።

በማክሰኞ ጠዋትም ተመሳሳይ ትኩረት የተሰጠው ለኤጲስ ቆጶስ አገልግሎት ነበር፣ እንደ አባት ሊታዩ የሚችሉት፣ ምእመናንን የሚያጅቡ እና ፍቅርን፣ እንክብካቤን እና አሳቢነትን የሚገልጹ አባት እንደሆኑ የኮሚሽኑ የማስታወቂያ ፀሐፊ ሺላ ፒረስ ተናግረዋል።

ኤጲስ ቆጶሱ ሃይማኖታዊ እና ኢኩሜኒካዊ ውይይቶችን ማስተዋወቅ፣ ፋይናንስን፣ ኢኮኖሚያዊ እና ህጋዊ ጉዳዮችን ማስተዳደር እንዳለበት እና እንደዚህ ያሉ ጉዳዮች በጳጳሱ አገልግሎት ላይ ሸክም እንዳይሆን ወይዘሮ ፒሬስ በትክክል እንደ ተናገሩት “በሲኖዶሳዊ ዘይቤ” እንዲቀርብ ሀሳብ ቀርቧል ብለዋል ። ከተባባሪዎች እና ከባለሙያዎች እርዳታ ማግኘት ይችላል ሲሉም አክለው ገልጿል።

“ኤጲስ ቆጶሱ ሀገረ ስብከቱ የብቻቻቸው እና የግላቸው እንዳልሆነ ሊረዱት ይገባል። እሱ ሁሉንም ነገር በራሱ ማድረግ አይችልም ፣ እሱ እርዳታ ይፈልጋል” ሲሉ አክለው ገልጿል።

ጉባኤው በኤጲስ ቆጶሳት ምስረታ፣ በጳጳሳትና በቀሳውስቱ መካከል ያለውን ግንኙነት እንዲሁም ከአዳዲስ ጳጳሳት ጋር ያለውን ግንኙነት ተመልክቶ፣ ጳጳሳት በደል የደረሰባቸውን ሰዎች ከመስማት መቆጠብ እንደሌለባቸው አሳስቧል። ይልቁንም ለእንደዚህ አይነት ነገሮች ማዳመጥ ጊዜ እና ቦታ መስጠት አለበት ሲሉ ወይዘሮ ፒሬስ ተናግረዋል።

ብፁዕ ካርዲናል ሎፔዝ ሮሜሮ፡- እዚያው አጋማሽ ላይ ነን

ስለዚህ ብዙ ነጥቦች እና ብዙ ጭብጦች ቀርበዋል። ሆኖም ጉባኤው በእነዚህ ጥያቄዎች ላይ ድምዳሜ ላይ አልደረሰም፣ ቢያንስ ይህ የመጀመሪያ ምዕራፍ አይደለም፣ ካርዲናል ሎፔዝ ሮሜሮ እንዳብራሩት፣ እ.አ.አ በጥቅምት 2021 ከጀመረው እና በ2024 የሚቀጥል የጉዞ ግማሽ መዳረሻ ላይ ነው የምንገኘው ብሏል።

ባለፉት ሁለት ዓመታት በዓለም አቀፍ ደረጃ በአብያተ ክርስቲያናት፣ በአህጉረ ስብከት እና በኃይማኖት ማኅበረሰቦች መካከል የተደረጉ በሺዎች የሚቆጠሩ ስብሰባዎችን በማስታወስ “እዚህ ሮም ውስጥ እያጋጠመን ያለ ጉዳይ ሲኖዶስ ብቻ አይደለም ከእዚህ ቀደም ብዙ ውይይቶች የተደረጉበት ጉዳይ ነው” ብለዋል።

አዲስ ነበልባል እንዲቀጣጠል ከአመድ ጋር በመስራት በእውነት ተሳክቶልናል ብሏል።

አክለውም “በዚህ ደረጃ የውሳኔ ሃሳቦችን መጠበቅ የለብንም” ብለዋል ። አሁንም ቢያንስ የአንድ አመት ስራ አለን ፣ እናም የምንሰራው የቤት ስራ እንደሚኖረን እርግጠኛ ነኝ ። ከዚያ የበለጠ ተጨባጭ ሀሳቦች ላይ ለመድረስ መደምደሚያ ላይ እናደርሳለን ብለዋል።

ሁለንተናዊ እይታ

ፕሮፌሰር ኮህለር-ራያን ስለ “አስደሳች”፣ በእርግጥም “በጣም አስደሳች”፣ ለቤተክርስቲያኗ ህይወት ጊዜ ተናግሯል።

"በአሁኑ ጊዜ በዚህ ሲኖዶስ ውስጥ እየሆነ ያለው ነገር እንደ አለም አቀፋዊ ቤተክርስቲያን ከተለያዩ ድምጾች ለመስማት እድሉን ማግኘታችን እና በጸሎት መንገድ በጋራ ማዳመጥ ላይ ትኩረት ማድረግ በጣም አስፈላጊ ነበር" ሲሉ ተናግሯል። “የምዕመናን ተሳትፎ” “በዚህ ሲኖዶስ ላይ ትልቅ ቦታ ከሚሰጣቸው ነጥቦች አንዱ ነው” ብለው ያስባሉ።

ፕሮፌሰር ኮህለር ራያን እንዳሉት ሲኖዶሱ እንደ ዓለም አቀፋዊው ቤተክርስቲያን የት እንዳለን እንድንገነዘብ እና በአንዳንድ መንገዶች በዓለም ዙሪያ በጣም ተመሳሳይ መሆናችንን እንድንገነዘብ ትልቅ እድል ነው የሚሰጠን” በማለት ተናግሯል።

“ሁለንተናዊ ትምህርት አለን፣ እናም ስለ ክርስቶስ እና ስለ እናቱ እና ስለ ቤተክርስቲያናችን የማያውቁትን ለማነጋገር በእውነት በተለያዩ መንገዶች እየሞከርን ነው” በማለት አክለው የገለጹ ሲሆን ይህንንም በተለያዩ መንገዶች ለማድረግ እንሞክራለን፤ ዲጂታል ቴክኖሎጅዎችን ጨምሮ አሁንም ድረስ ተጠቃሚ ያልሆኑ ህዝቦች መኖራቸውን በመገንዘብ መሆን ይኖርበታል ብለዋል።

ኤጲስ ቆጶስ ራንዳዞ በርዕሰ ጉዳዩ ላይ እንዲህ ብለዋል፡- “ስለ ዲጂታል ግንኙነት እና ስለ ዲጂታል አለም ሲኖዶሳዊነት ስንነጋገር መርከብ አንዳንድ ጊዜ ነዳጅ ይዛ የምታልፍበት ደሴት ሊኖር እንደሚችል ማስታወስ አለብን። መርከቧ ካልደረሰ ነዳጅ የላቸውም፣ ጄነሬተራቸው አይሰራም፣ ኮምፒውተር ካላቸው ኮምፒውተሩን መሰካት አይችሉም፣ ተነጥለው ይገኛሉ ብለዋል።

ስለዚህ ጳጳሱ ሰዎች ነገሮችን “በአውሮፓዊ መንገድ” እንዳይመለከቱ አሳስበዋል ማለትም  ሁሉም ሰው ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ ለመጓዝ ታክሲ እና ባቡር አለው ወይም ለምሳሌ ወደ ደብር ለመሄድ እንደ ቀላል ነገር እንዲወስዱ አሳስበዋል። አንድ ሺህ ኪሎ ሜትር ሊራራቁ ስለሚችሉ በተመሳሳይ ክልል ውስጥ ያሉ ማህበረሰቦችን እናወራለን።

ኤጲስ ቆጶስ ራንዳዞ “በሲኖዶስ ውስጥ እያጋጠመኝ ካሉት አስደናቂ ገጠመኞች አንዱ በጠረጴዛ ዙሪያ ላይ ተቀምጬ አልፎ አልፎም ቡና ከመላው ዓለም ለሚመጡ፣ ከአውሮፓ ብቻ ላልሆኑ፣ ሰዎች ጋር መካፈል ነው።

“ይህ ለእኔ ሲኖዶሳዊ ነው የሚመስለው” እና “ከቅዱስ አባታችን ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንችስኮስ ሊቃውንት አንዱ ይህ አየር የሌለበት ሥፍራ ውስጥ የሚወለድ አይደለም የሚለው ይመስለኛል።

የሂደቱ ብልጽግና

አባ ኦሮባቶር ከኤጲስ ቆጶስ ራንዳዞ ጋር የተስማማ ቃል መናገራቸው የተገለጸ ሲሆን ይህ የቤተክርስቲያን ክስተት የነገረ መለኮት ሊቃውንት “የሚኖሩበት” ከሚባሉት ነገሮች አንዱ ነው፣ ይህም ሃብት የሚቀዳበት ሂደት አካል መሆን ነው በማለት በቀልድ ተናግሯል። "ሂደቱ ምናልባት ከውጤቱ የበለጠ አስፈላጊ እንደሚሆን እርግጠኛ ነኝ" ብለዋል።

አብ ኦሮባቶር አክለውም፣ “እንደ ቤተ ክርስቲያን የምንቆጠር ማኅበረሰብ ሰዎች፣ ማንም ይሁኑ፣ ቦታቸው፣ ጣቢያ ወይም ሁኔታቸው ምንም ይሁን ምን አዲስ የአኗኗር ዘይቤ እንድንለማመድ የሚያደርገን ማዕቀፍና አሠራር ነው ብዬ አምናለሁ። በቤተክርስቲያኗ ውስጥ የሚሰሙት ብቻ ሳይሆን ለማስተዋል ሂደትም አስተዋፅዖ ማድረግ የሚችሉበት ሂደት አካል መሆን ይችላሉ።

በተመሳሳይ ጊዜ “የቤተ ክርስቲያንን ብዝሃነት እና በዚህ ልዩነት ውስጥ ከገባው ጥበብ ለመሳብ፣ ይህ ልዩነት ለቤተክርስቲያኗ ከሚቀርብላቸው ልዩ ልዩ ስጦታዎች ለመሳብ ነው” ሲሉ መስክረዋል።

ጠላትነት ወይም ጥላቻ የለም።

እንግዲህ ልዩነት እንደ በጎነት ሊታይ ይችላል። በሲኖዶሱ ተሳታፊዎች መካከል የሚፈጠሩ ብዙ “ልዩነቶች” አሉ፣ ነገር ግን ብፁዕ ካርዲናል ሎፔዝ ሮሜሮ እነዚህ ነገሮች “በፍፁም በቡድን መካከል ግጭቶች አይደሉም” እና እንዲያውም “ጠላትነት እና ጠላትነት” አይደሉም። አመክንዮው መነጋገር እንጂ “ለሌላው ምላሽ መስጠት” አይደለም ብሏል።

ለጋዜጠኞችም ምላሽ መስጠትን አያካትትም፡- “ሲኖዶሱ የአንድን ወይም የሌላውን ጋዜጠኞች ጥያቄዎች ለመመለስ የተነደፈ ሳይሆን ከሂደት የመነጨ የቤተ ክርስቲያንን ግንዛቤ ለማስጨበጥ ነው” ሲሉ ዶ/ር ሩፊኒ ለቀረበላቸው ጥያቄ ተናግረዋል። ማለትም “ቤተክርስቲያን በአለም ውስጥ እንዴት መሄድ እንደምትችል” ማስተዋልን ይመለከታል ሲሉ ገልጸዋል።

ስብሰባው እና መገናኛ ብዙሃን

በዚህ ረገድ ዶ / ር ሩፊኒ እነዚህ ጉዳዮች "የንግግር ርዕሰ ጉዳይ" መሆናቸውን በግልጽ ተናግረዋል። ሲኖዶስ በእርግጠኝነት “ክብ ጠረጴዛ” ብቻ ሳይሆን “የንግግር ትርኢት” ሳይሆን “በመንፈስ የሚደረግ ውይይት ነው” ብለዋል።

ጠቅላላ ጉባኤው ውጤት “የእግዚአብሔር ሕዝብ መልሶ የሚላክና ከዚያም ሌላ ጉባኤ የሚመጣ የውህደት ሪፖርት እንደሚያቀርብ” ጠቁመዋል።

እንደ ካርዲናል ሎፔዝ ሮሜሮ እንደተናገሩት "ትዕግስት እና ተስፋ" የሚጠይቅ ረጅም ሂደት ነው።