አዲስ መሠረታዊ ህግ ለቫቲካን የታደሰ የሚስዮናዊነት መነሳሳትን ይሰጣል መባሉ ተገለጸ!

የእዚህ ዝግጅት አቅራቢ መብራቱ ኃ/ጊዮርጊስ ቫቲካን

ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮስ ይፋ ያደረጉት አዲሱ የቫቲካን መሠረታዊ ሕግ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮስ በጵጵስና ዘመናቸው የተካሄዱትን ማሻሻያዎች ከመላው ቤተ ክርስቲያን አዲስ ሚስዮናዊ ፍላጎት አንፃር ለመቀጠል አስፈላጊ መሆኑን ምላሽ ይሰጣል። ይህንን ባጭሩ የጳጳሳዊው ላተራን ዩኒቨርሲቲ የዓለም አቀፍ ሕግ መምህር አቶ ቪንቸንዞ ቡኦኖሞ ከቫቲካን ረዲዮ ጋር ባደረጉት ቃለ ምልልስ ስለ አዲሱ ሕግ ማብራሪያ የሰጡ ሲሆን በተለይም በብፁዕን ካርዲናሎች ብቻ የሚመሰረት ሳይሆን ለምእመናን እና ለሴቶችም ክፍት የሚሆነውን የጳጳሳዊ ኮሚሽኑን ስብጥር በተመለከተ ምልክቶችን ተመልክቷል።

ጥያቄ፡ ፕሮፌሰር ቡኦኖሞ አዲሱ የቫቲካን መተዳደሪያ ደንብ ከርዕሠ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮስ ርእሰ ሊቃነ ጵጵስና ዘመን ማሻሻያ ማዕቀፍ ጋር እንዴት ይጣጣማል?

መልስ፡ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮስ ሁል ጊዜ እንደሚናገሩት - ረቂቅ ማሻሻያዎችን ለማድረግ እንደ ማይፈልጉ እና ከሁሉም በላይ ሁል ጊዜ ከዚህ በፊት የተደረጉትን ነገሮች ከግምት ውስጥ ያስገባ እና ዛሬ አስፈላጊ የሆኑትን አንዳንድ አስፈላጊ ገጽታዎች ለማጎልበት ከተሃድሶ ማዕቀፍ ጋር ይጣጣማል ። በቫቲካን አስተዳደር ግዛት ውስጥ እ.አ.አ በ 1929 የጀመረውን ወግ ይግባኝ ማለት ብቻ ሳይሆን ግዛቷ ራሷ የምትመራበትን ቀጣይነት ያለው እድገት ለመረዳት ከግዛቷ ውጭ ከሆኑ እውነታዎች ጋር በተያያዘም አስፈላጊ ይሆናል ። ስለዚህ አዲስ መሠረታዊ ሕግ ማለትም የቅድስት መንበር አሠራር እና እንዲሁም በግዛቷ ውስጥ ያሉትን ሌሎች ሕጎች አሠራር የሚቆጣጠር ደንቦች መኖር አስፈላጊ ይሆናል።

ጥያቄ፡ በዚህ ማሻሻያ የቫቲካን ደንቦችን የቅድስት መንበር ከገባችው ዓለም አቀፍ ቃል ኪዳን ጋር የማስማማት መርህ የመሠረታዊ ሕግ አካል ይሆናልወይ?

መልስ፡ የቫቲካን የአሰራር ደንብ እና አተገባበር የዚሁ አካል ነው ብዬ አምናለሁ። ፒዩስ 11ኛ ይህንን ተግባር ለሐዋርያዊት መንበር ነፃነትና አርነት ዋስትና ለመስጠት አስፈላጊ ነው ብለው ሲተረጉሙ በዚያን ጊዜ እንደ ዛሬው ሁሉ ከውጭ ጣልቃ ገብነት ውጭ መሥራት መቻል አስፈላጊ ነበር። ይህ ማለት ግን በአለም አቀፍ ደረጃ ለብዙ ገፅታዎች ቁጥጥር የቀረበውን አለመቀበል ማለት አይደለም። እናም ከቅርብ ዓመታት ወዲህ የቅድስት መንበር እና የቫቲካን አስተዳደር ለአዳዲስ ደንቦች እና ከሁሉም በላይ ለቫቲካን አስፈላጊውን መነሳሳት ሊሰጡ ከሚችሉት ደንቦች ጋር ተጣጥመዋል፥ ምክንያቱም ይህ መሆን ያለበት ገጽታ ነውና። አጥብቆ አጽንዖት ተሰጥቶታል እና ሕጉ የሚይዘው ይህንኑ ሲሆን ማለትም የቅድስት መንበር ሚስዮናዊ እንቅስቃሴ በቀጥታ የሚሠራው ለቤተክርስቲያኗ አስተምህሮ እና ለቤተክርስቲያኗ የበላይ ጠባቂ እጅግ በጣም አስፈላጊ ስለሆነ ነው። ዓለም አቀፋዊ ገጽታዎችም ከጠቅላይ ግዛት ብቃቶች ጋር ተካተዋል። ህጉ የአለም አቀፍ ህጎችን በማጣቀስ ብቻውን ሊያከናውናቸው የሚችላቸውን የቫቲካን አስተዳደር አንዳንድ ልዩ ተግባራትን ይገልጻል። ደኅንነት፣ የአካባቢ ጥበቃ፣ የኢኮኖሚ እንቅስቃሴዎች፣ የኪነ-ጥበባት፣ ቅርሶች ጥበቃ እና ግንኙነት ለምሳሌ በበይነ መረብ ከቴክኒክም ሆነ ከአመራር አንፃር ዛሬ ተወስነው በዓለም አቀፍ ደረጃ ካሉ ደንቦች ወይም የሥነ ምግባር ደንቦች ጋር የተቆራኙ ናቸው። ስለዚህ የቫቲካን አስተዳደር ከገባበት ዓለም አቀፋዊ ቦታ ከሆነው እውነታ ጋር ደረጃውን የጠበቀ እና ለመገናኘት ይህ ፍላጎት አለ።

ጥያቄ፡ ጳጳሳዊ ኮሚሽኑና እና ሌሎች የቅድስት መንበር አስተዳደር አካላት እንዴት ለውጥ ለማምጣት ይችላሉ?

የሕጉን ንባብ ወዲያውኑ የቃላት አገባብ ለውጥ መኖሩን እንድናውቅ ይመራናል። 'ኃይላት' የሚለው ቃል ጥቅም ላይ የዋለው ርዕሰ ሊቀ ጳጳሳትን የሚወክል ብቻ ነው። በአንጻሩ ሌሎች የአስተዳደር አካላት ‘ተግባራትን’ ያከናውናሉ፡ የህግ አውጭ፣ አስፈፃሚ እና የዳኝነት ተግባራት ማለት ነው። ይህ ሕጉ ያስተዋወቀው የመጀመሪያው አዲስ ነገር ነው ብዬ አምናለሁ። አሁን በሥራ ላይ ካለው ጋር በማነፃፀር ኮሚሽኑ የካርዲናሎች ተልእኮ ብቻ አይደለም፣ ነገር ግን ከካርዲናሎች ጎን ለጎን ሌሎች በጳጳሱ የሚሾሙ አባላት ሊኖሩ ይችላሉ፡ ስለዚህ እያንዳንዱ የእግዚአብሔር ሕዝብ አባል በተለያየ ደረጃ እና ጾታ በእሱ ውስጥ መሳተፍ ይችላሉ ማለት ነው። በተጨማሪም ኮሚሽኑ የአስተዳደር ህጎች በትክክል የመተርጎም ልዩ ተግባር ተሰጥቶታል። ሦስተኛው አዲስ ነገር ኮሚሽኑ በሌሎች ምክር ቤቶች ታግዞ፣ ልዩ ዓላማዎች፣ ተግባሮች እና ልዩ መብቶች ያሉት የተደራጀ የባለሙያዎች ቡድን መስርተው፣ በአስተዳደሩ ጠቅላይ ምክር ቤት ሰብሳቢነት የሚመራ የባለሙያዎች ቡድን አካል መሆናቸው ነው። ይህ አዲስ ነገር ነው። የጠቅላይ አስተዳደሩ ተግባር በተመለከተ፣ ከአሁን በኋላ አስፈጻሚ ብቻ ሳይሆን የቁጥጥር ተግባር ያለው እና በጳጳሳዊ ኮሚሽኑ እና በጠቅላይ አስተዳደር ግዛት መካከል ያለ ድልድይ ነው። ስለዚህ ለቫቲካን አስተዳደር ህይወት በጣም አስፈላጊ እና ጠቃሚ ለሆኑ ጉዳዮች ቀጥተኛ ግንኙነት ነው-ፕሬዝዳንቱ ከቅዱስ አባታችን ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ይኖረዋል ማለት ነው።

ጥያቄ፡ በመሠረታዊ ሕግ ውስጥ አሁን የቫቲካን በጀት እና ቀሪ ሒሳብ በተመለከተ ትክክለኛ ደንብ ተጠቅሶ ይገኛል ወይ?

በርዕሠ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንቸስኮስ ይህንን ጉዳይ የተመለከቱበት መንገድ በጣም ቀላል ቢሆንም መጋራትን የሚጠይቅ መንገድ ነው። ስለ ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴዎች ግልጽነት፣ጥራት፣ ትክክለኛነት ይናገራል። ስለዚህ አሁን አዲሱ ህግ የቫቲካንን በጀት ያዘጋጃል፣ ይህም በጠቅላይ አስተዳደሩ በየዓመቱ የሚቀርበው በጀት ብቻ ሳይሆን ከዓለም አቀፍ የሂሳብ አያያዝ እና እቅድ መስፈርቶች ጋር የተያያዘ ነው። እንደ እውነቱ ከሆነ የቫቲካን በጀት የሶስት አመት እቅድ ህግ ላይ ውይይት ይደረጋል። እናም ይህ የዕድገት ደረጃ ነው ብዬ አምናለሁ ምክንያቱም የሀብት አጠቃቀምን እና ተግባራቸውን በአከፋፈል እና አጠቃቀም ረገድ ምክንያታዊነት በመያዙ ነው። በተመሳሳይም ቁጥጥር እና ኦዲት ተብሎ የሚጠራውን ተግባር ማከናወን ያለበት የውስጥ አሠራር በአስተዳደሩ ውስጥ እንዲገባ ተድረጓል፣ ከዚያም በቅድስት መንበር እውነታ ውስጥ ካሉ ሌሎች የቁጥጥር ዓይነቶች ጋር ይጣጣማል ማለት ነው።