Հայ եկեղեցւոյ ծէսը և ծիսակարգը. Հ. Մովսէս Վրդ. Տօնանեանի շաբաթական հաղորդաշարը (ԿԴ)

ԿԴ. Հաղորդում

Այսօրուայ մեր հաղորդումի ընթացքին՝ պիտի անդրադառնանք Յիշատակի (Anamnesis) բաժնի աւարտին:

Սրբագործուած հացի և գինիի այս հրաշալի փոխարկումով՝ Յիսուս ներկայ է՝ ոչ թէ խորհրդանշական կամ պատկերաւոր կերպով, այլ ճշմարտապէս և իրապէս:  Յիսուս հացը իր մարմնոյն և գինին իր արեան կը փոխէ. և իր մարմնոյն և արեան իրարմէ այս խորհրդաւոր բաժանմամբ ինքզինք զոհ կը հաստատէ: Գոյացափոխութեան խօսքերն ալ զոհ մը ցոյց կու տան. «Այս է մարմին իմ՝ որ վասն ձեր բաշխի ... այս է արիւն իմ որ յաղագս ձեր հեղանի»: Նոյնիսկ եթէ յայտնի կերպով այս գործողութիւնը Վերջին Ընթրիքի ատեն տեղի ունեցաւ, սակայն «բաշխի» և «հեղանի» այս երկու բառերը կ'ապացուցանեն որ զոհ մը կայ, մատնանշելով՝ Խաչի զոհին: Այսուհանդերձ, Վերջին Ընթրիքի պահուն, երբ Յիսուս բաժակը աշակերտներուն տալով կ'ըսէ. «Այս է Նոր Ուխտի իմ արիւնս, որ ձեզի և շատերու համար կը թափի մեղքերու թողութեան համար. ասով կը յայտնէ թէ խաչին վրայ իր թափելիք արիւնը՝ գամուելովն ու կողին խոցուելովը՝ ըստ ինքեան Նոր Ուխտ է, որովհետեւ Հին Ուխտը անասուներու արիւնով կնքուած էր. (Ելից 24,1-11), իսկ այս Նոր Ուխտը՝ իր պատուական արիւնով, որուն մասին Աստուած կանխաւ խօսեցաւ Երեմիայի բերնով, թէ նոր ուխտ մը պիտի կատարէ, մեր սրտերուն և մտքերուն մէջ դրոշմելով իր օրէնքները, և մեր Աստուածը պիտի ըլլայ և մեզ իրեն ժողովուրդ պիտի ընէ և այլեւս պիտի չյիշէ մեր մեղքերն ու անօրէնութիւնները (Երեմիա 32, 38-40). և յայտնեց թէ իրեն ուրախակից պիտի ըլլանք. «Պիտի ուտէք և պիտի ըմպէք իմ սեղանէս՝ Հօրս Արքայութեան մէջ» (Ղկ. 22,30):

Արդարեւ, Եկեղեցին մեզի կը պատուիրէ հաւատալ թէ Յիսուս Քրիստոս վերջին ընթրիքի ատեն հացն ու գինին ոչ միայն իր մարմնոյն և արեան փոխեց, այլ զանոնք Հօր Աստուծոյ նուիրեց և անձնապէս Նոր Կտակարանի զոհն հաստատեց ու մատոյց, որպէսզի ի Քրիստոս ճանչնան այն քահանան՝ որուն համար սաղմոսերգուն կ'ըսէ. «Տէրը երդումով՝ անդառնալի խոստում տուաւ, ըսելով. - «Դուն յաւիտեան քահանայ ես, շարունակողը Մելքիսեդեկի քահանայութեան» (Սղմ. 110, 4): Մելքիսեդեկ երբեք անասուն չզոհեց, ինչպէս կը զոհէին Աբրահամ և միւս նահապետները, այլ Հոգւոյ Սրբոյ ներշնչմամբ, իր ժամանակին սովորութեան հակառակ, հացն ու գինին արարողութեամբ մը երկինք կը բարձրացնէր և մասնաւոր աղօթքով Աստուծոյ կ'ընծայէր: Ասոր համար ինքը Քրիստոսի նախանկար օրինակը եղաւ և իր զոհը Նոր Օրէնքի խորհրդանշան: Իսկ մեր սուրբ Հայրերը պատարագը «աստուածային, սուրբ, երկնային, անմահ, անարատ և անապական խորհուրդ» կ'անուանեն. և իրօք, Յիսուս Քրիստոս սուրբ պատարագը միայն իրեն վերապահեց, որովհետեւ ինքը միայն՝ Բանն յաւիտենական, կրնայ հաճելի զոհ մը մատուցանել երկրպագելի Ս. Երրորդութեան: Այս կանոնը եկեղեցին հետեւեալ կերպով կը մեկնէ. «Պատարագը քահանային անարժանութենէն կամ յանցաւորութենէն երբեք չի կրնար արատաւորուիլ. Քանի որ զոհը պէտք է բոլորովին սուրբ ըլլայ, ինչպէս Մաղաքիա մարգարէն յայտնած է. «Յամենայն տեղիս մատչիք խունկք անուան իմոյ և պատարագ սուրբ» (Մղք. Ա. 11): Եթէ քահանան ըլլար բուն պատարագիչը, կրնար պատահիլ որ պատարագը արատաւորուէր: Արդ պատարագիչ քահանան երբեք յատուկ իմաստով պատարագ մատուցանող չէ, այլ միայն ծառայող մը մեծ քահանային՝ Յիսուսի Քրիստոսի: Տարակոյս չկայ թէ որքան մեծ է Ա՛ն, որուն կը մատուցուի ընծան, նոյնքան անսահաման արժէք պէտք է ունենայ մատուցուող ընծան, որ իրական աղերս ունի Փրկչի չարչարուած մարմնին ու թափած արիւնին հետ. և կը կազմէ մեր փրկագործութեան խորհուրդը, քրիստոնէական կեանքը և հանդերձեալին յոյսը: