Mozambique chờ đợi cuộc viếng thăm của ĐTC Phanxicô

G. Trần Đức Anh OP - Vatican

ĐTC sẽ rời Roma lúc 8 giờ sáng và sau 10 giờ rưỡi bay, vượt qua hơn 7.800 cây số, ngài sẽ tới phi trường thủ đô Maputo của Mozambique lúc 6 giờ rưỡi chiều giờ địa phương, cùng múi giờ với Roma. Tại phi trường chỉ có nghi thức tiếp đón đơn giản, và các hoạt động của ĐTC chỉ bắt đầu lúc gần 10 giờ sáng hôm sau, 5-9.

Đất nước và Giáo Hội tại Mozambique

Nước Mozambique rộng 801 ngàn cây số vuông, gấp 2 lần rưỡi nước Việt Nam, nhưng dân số chỉ vào khoảng 27 triệu người (July 2018), đa số còn theo các đạo cổ truyền và có 28% là tín hữu Công Giáo, gần 19% theo Hồi giáo thường sống ở miền bắc và miền duyên hải, khoảng 32% theo các hệ phái Tin Lành và Anh giáo.

Giáo Hội Công Giáo tại Mozambique có khoảng 7 triệu 600 ngàn tín hữu họp thành 12 giáo phận thuộc 3 giáo tỉnh.

Từ sau khi được độc lập khỏi Bồ đào nha hồi năm 1975, Mozambique đã sống trong một thời gian dài tình trạng nội chiến và bất an. Năm 1992, một hiệp định hòa bình lịch sử được ký tại Roma giữa phiến quân Renamo và chính phủ của Tổng thống Joaquim Chissano, nhờ trung gian hòa giải của Cộng đồng thánh Egidio. Nhưng từ năm 2013 đến 2016, chiến cuộc giữa hai phe lại tái diễn. Mới đây, ngày 7-8-2019, một hiệp định hòa giải lại được ký kết giữa hai bên và dự kiến sẽ có cuộc bầu cử tổng thống, quốc hội và các Hội đồng tỉnh vào ngày 15-10 năm nay.

Ngoài tình trạng bất an, Mozambique còn nạn tham nhũng, mù chữ, bệnh Sida, và nạn nghiện ngập ma túy, nạn phạm pháp, bóc lột nhân công và buôn người. Trong bán niên đầu năm nay, hai trận cuồng phong Idai, ngày 13-3, và Kenneth, ngày 25-4, đã làm cho 600 người chết và tàn phá hàng trăm ngàn hécta đất đai canh tác, hơn 73 ngàn người phải tản cư.

Mới đây, người ta khám phá thấy những mỏ dầu khí rất lớn thuộc lãnh hãi Mozambique. Tuy nhiên nước này không có chuyên gia trong lãnh vực này. Sau cuộc khám phá đó, đang nảy sinh những vấn đề ở miền bắc Mozambique và xu hướng ly khai gia tăng.

Dân nước Mozambique hân hoan chờ đợi ĐTC

Trong cuộc phỏng vấn dành cho đài Vatican truyền đi hôm 23-8 vừa qua, Cha Jorge Augusto, Giám đốc truyền thông thuộc HĐGM Mozambique, cho biết các tín hữu và nhân dân nước này đang hân hoan chờ đợi và hy vọng nơi cuộc viếng thăm sắp tới của ĐTC Phanxicô tại đây. Giáo Hội Công Giáo Mozambique rất sinh động và dấn thân, các tín hữu có đức tin mạnh mẽ, mặc dù sống giữa khó khăn. Chủ đề cuộc viếng thăm của ĐTC là “Hy vọng, hòa bình và hòa giải”, gói ghém những mong đợi của người dân Mozambique, giữa bao nhiêu đau khổ. Điều thực sự thiếu hiện nay là hòa giải đích thực. Cha Augusto nói: “Chúng tôi chờ đợi xem, với cuộc viếng thăm của ĐTC, 3 từ “hy vọng, hòa bình và hòa giải' được thể hiện. Không có hòa bình nếu không có hòa giải. Chúng tôi đang cần một sự hòa giải chân thực”.

Nhắn nhủ của các ĐTC cho các GM Mozambique

Cách đây hơn 4 năm, hồi thượng tuần tháng 5-2015, 16 GM nước Mozambique đã về Roma hành hương viếng mộ hai thánh Tông Đồ và thăm Tòa Thánh. Trong buổi tiếp kiến ngày 9 tháng 5 vào dịp đó, ĐTC Phanxicô đã khích lệ các GM Mozambique tăng cường mục vụ tại những miền “ngoại ô” của giáo phận và của cuộc sống con người.

Trong bài huấn dụ trao cho các vị, ĐTC viết “Anh em thân mến trong hàng GM, Anh em hãy đi vào lòng cộng đoàn tín hữu của anh em, cả trong những khu ngoại ô của giáo phận thuộc quyền và trong mọi “cảnh vực bên lề” của cuộc sống, nơi có nhiều đau khổ, cô đơn và lầm than của con người. GM nào sống giữa đoàn chiên của mình, thì có đôi tai rộng mở để lắng nghe “những gì Chúa Thánh Linh nói với các Giáo Hội” (Kh 2,7) và tiếng nói của đoàn chiên, kể cả việc lắng nghe qua các cơ quan của giáo phận có nhiệm vụ cố vấn cho anh em, như hội đồng LM, Hội đồng mục vụ và Hội đồng kinh tế. Không thể tưởng tượng được một GM giáo phận mà không có các tổ chức giáo phận như thế”.

ĐTC cũng mời gọi các GM Mozambique đầu tư nhiều hơn vào việc giáo dục giới trẻ. Ngài khẳng định rằng: ”Những căng thẳng và xung đột đã làm hư hỏng các tế bào xã hội, gia đình bị tan vỡ và nhất là tương lai của hàng ngàn người trẻ bị thiệt hại. Cách hữu hiệu nhất để chống lại não trạng kiêu căng và sự bất bình đẳng, cũng như những chia rẽ xã hội, là đầu tư vào lãnh vực huấn luyện, dạy cho giới trẻ cách suy tư trong tinh thần cảnh giác, phê bình, và cống hiến cho họ một hành trình trưởng thành trong các giá trị” (E.G, 64)

Chương trình viếng thăm của ĐTC

Những khích lệ trên đây có lẽ cũng sẽ được ĐTC nhắc lại trong cuộc viếng thăm sắp tới của ngài tại Mozambique. Theo chương trình, sáng thứ năm, 5-9, ĐTC sẽ gặp tổng thống và chính quyền dân sự, rồi gặp gỡ giới trẻ liên tôn ở sân vận động “Pavillon Maxaquene” lúc 11 giờ.
Sau bữa trưa tại tòa Sứ Thần Tòa Thánh, lúc 4 giờ 16 chiều, ĐTC sẽ đến viếng Nhà Thờ Chính Tòa Đức Mẹ Vô Nhiễm, gặp gỡ các GM, LM, tu sĩ nam nữ, chủng sinh và giáo lý viên.

Sau cùng vào lúc 5 giờ rưỡi chiều, ĐTC sẽ viếng thăm Nhà “Mathêu 25”, một sáng kiến bác ái của Tòa Sứ Thần với hơn 20 hội dòng để đón tiếp và giúp đỡ các trẻ em bụi đời ở thủ đô Mozambique.

Thứ sáu, 6-9, ĐTC sẽ đến Zimpeto ở ngoại ô thủ đô Maputo để viếng thăm một nhà thương tại đây. Sau đó ngài cử hành thánh lễ tại sân vận động địa phương. Sau thánh lễ, ĐTC ra phi trường để bay sang đảo Madagascar, cách đó 2 giờ 50 phút bay.