Vajont,Papa:kumbukizi linatusukuma kutetea maisha!

Vatican News

Saa 4.39 usiku ni saa na dakika iliyochorwa milele katika kumbukumbu ya wenyeji wa Bonde la Piave, wakati takriban mita za ujazo milioni 270 za mawe zilipoporomoka kwenye bwawa la Vajont, na kusababisha wimbi lililoharibu miji ya juu na chini ya mlima. Ilikuwa tarehe 9 Oktoba 1963  ambapo Papa Francisko alitaka kuwa karibu na wale ambao siku hiyo wamefanya kumbukizi la miaka 60 tangu  mkasa huo uliochukua maisha ya watu 1,917, ambayo pia imekumbukwa na kuudhuriwa na  Rais wa Italia Bwana Sergio Mattarella.

Rais Mattarella wa Italia akipita kutoa heshima katika makaburi ya waathirika wa Vajont   (ANSA)

Katika telegramu iliyotiwa saini na Katibu wa Vatica Kardinali Pietro Parolin tunasoma kuwa ni  matumaini ya Papa kwamba "tukio la kutisha na chungu" kama lile lililotokea Friuli linaweza kuibua "dhamira mpya ya kukuza tunu za maisha na utu wa binadamu" Katikatelegramu hiyo aidha  Papa Fransisko anawahakikisha maombi ya haki kwa waliofariki dunia katika maafa hayo na baraka kwa wakazi wa bonde hilo na wale wanaoshiriki katika kumbukizi hilo.

Misa ya Patriaki Moraglia

Katika mahubiri yake ya Ibada ya Misa  ya kuwakumbuka waathirika hao, katika kaburi kubwa la Fortogna ya Longarone, Patriaki wa Venezia, Kardinali Francesco Moraglia alisisitiza kwamba miaka 60 iliyopita watu elfu mbili walikufa "kwa sababu watu wengine hawakujua jinsi au hawakutaka kuhesabu hatari ya hali fulani na walichagua kuacha, kukubali hatari ambayo, mwishowe, imeonekana kuwa mbaya. Tulitaka kuthubutu, kwenda mbali zaidi; matokeo ya kupatikana yalipendelewa zaidi ya maisha ya binadamu ambayo mtu alikuwa na majukumu maalum kwayo”. Na akinukuu maneno ya Baba Mtakatifu Francisko katika Waraka  mpya wa kitume Laudate Deum, Patriaki  huyo alikumbuka kwamba mbele ya "maajabu ya maendeleo" ni muhimu "kuzingatia athari zingine" na kwamba "Hakuna kitu kinachoulizwa kwetu zaidi ya jukumu fulani la urithi tutakaloliacha baada ya kupita katika ulimwengu huu.”

Maafa ya miaka 60 iliyopita huko Vajont ilisababisha watu karibia elfu mbili

Patriaki Moraglia alieleza kuwa katika kusherehekea ukumbusho huo wa kusikitisha ni muhimu "kulaani uchaguzi wa kuchukua hatari kwa jina la faida au kazi ya Rekodi ya Dunia ya Guinness, kuachilia mradi kutoka kwa maadili ambayo kwanza inahusisha hisia ya mipaka na kisha heshima kwa watu na maisha ya wanadamu. Hatupaswi kamwe kudharau asili na uwiano wake!” Na kwamba "lazima tuwaombe watu  wa sayansi na mafundi wawe na ujasiri wa kutothubutu kupita kikomo, kwa ufupi, kujua jinsi ya kuacha na kujifunza kupima hatari wakati maisha ya mwanadamu yako hatarini". Patriaki wa Venezia alihitimisha kwa kusisitiza kwamba "swali lazima lijiulize kila wakati: tuko tayari kutoa nini ili kulinda na kukuza mwanadamu na kazi ya uumbaji?". Na pia kwamba "ukuu wa kweli wa mwanadamu haumo katika kuandika jina la mtu katika Kitabu cha kumbukumbu cha Guinness au katika kuzalisha mapato yanayoongezeka kila mara, bali katika kutoa majibu ambayo yamesimikwa kimaadili".

Waliudhuria watu wengi kuwakumbuka ndugu na jamaa wa maafa   (ANSA)

Hata hivyo ni vizuri kujua kwa ufupi tukio la maafa haya kwamba yalikuwa ni Mporomoko wa ardhi ambapo likuwa yapata  saa 4:39 usiku wa  tarehe 9 Oktoba 1963,  ambapo maporomoko ya ardhi ya zaidi ya mita za ujazo milioni 270 yaligonga bonde la bandia la Vajont kwa kasi ya kilomita 110 kwa saa. Katika bonde la bandia kulikuwa na takriban mita za ujazo milioni 115 za maji. Athari hiyo ilisababisha wimbi ambalo lilizidi urefu wa mita 250 na kugonga manispaa jirani, kama vile Erto na Casso, ambapo watu 158 walikufa, na pia kumwaga kwenye bonde la Piave. Vijiji vilivyoharibiwa ni Longarone (ambapo watu 1,450 walikufa), Codissago na Castellavazzo, ambapo vifo 109 vilitokea. Miili mingi haikupatikana. Miongoni mwa maeneo yaliyoathiriwa zaidi na mafuriko hayo ni yale ya Frasègn, Le Spesse, Il Cristo, Ceva, Pinada, Marzana, Prada, Mtakatifu Martino, sehemu ya chini ya Erto, Longarone, Villanova, Pirago, Faé, Rivalta, Soverzene, Ponte nelle. Alps, Belluno, Quero Vas Caorera, Borgo Piave. Uharibifu mkubwa uligunduliwa huko Codissago, Castellavazzo, Fortogna, Dogna na Provagna.

Sababu

Sababu zilizosababisha maafa ya Vajont ni nyingi kwamnza kabisa ilikuwa ni mvua nyingi zilizonyesha eneo hilo katika kipindi hicho zilisababisha kasi ya maporomoko ya ardhi yaliyopo kwenye mteremko wa kaskazini mwa Mlima Toc. Zaidi ya hayo, maji yaliyopo katika bonde hilo bandia yalikuwa yamevuka kikomo cha mita 700 juu ya usawa wa bahari kutokana na matakwa ya Sade ya majaribio ya mfumo huo.

Uchunguzi na kesi

Katika siku zilizotangulia maafa, hofu fulani kuhusu hali ya kijiolojia ya Mlima Toc ilikuwa imetanda miongoni mwa wakazi wa maeneo ambayo yaliathiriwa na mafuriko. Hata viongozi wa Sade hawakuepuka ukweli kwamba hali inaweza kubadilika na kuwa janga: Alberico Biadene, mmoja wa wasimamizi, alikuwa ameomba siku moja kabla ya maporomoko ya ardhi na mafuriko kuhama eneo la Erto na Casso. Baada ya ukweli, uchunguzi ulifunguliwa ili kubaini ikiwa ni maafa ya asili au ikiwa ni matokeo ya uzembe. Kesi iliyofuata, iliyodumu kati ya 1968 na 1972, ilimalizika kwa kuhukumiwa kwa Alberico Biadene, mtu pekee aliyetumikia kifungo cha mwaka mmoja na nusu gerezani, na Francesco Sensidoni, wa Uhandisi wa Ujenzi. Mnamo 1997, Mahakama ya Rufaa ya Venice ililaani Montedison kufidia manispaa ya Longarone, wakati Enel alilazimika kufidia Erto na Casso.