Papa:Liturujia ni sanaa inayopaswa kuandaliwa kwa heshima!

Na Angella Rwezaula; - Vatican.

Papa Francisko Ijumaa tarehe 20 Januari 2023 amekutana mjini Vatican na washiriki wa Kozi katika Taasisi ya Kipapa ya Mtakatifu Anselmi, kwa ajili ya Wahusika wa kijimbo wanahusika katika maandalizi ya  maadhimisho ya kiliturujia. Amewapongeza kwa kuanzisha hatua ya mchakato huo wa mafunzo ambao unawalenga wale ambao wanaanda na kuongoza sala katika jumuiya za kijimbo, kwa umoja na maaskofu na huduma ya majimbo. Kozi hiyo iliyofikia hitimisha, ikijikita katika Barua ya kitume ya Desiderio desidera(Waraka wa Kitume wa “Desiderio Desideravi”: Kuhusu Majiundo ya Kiliturujia ya Watu wa Mungu pamoja na Mapokeo ya Kanisa.)ilihusu mafunzo ya kiliturujia. “ Hakika, utunzaji wa maadhimisho unahitaji maandalizi na juhudi. “Sisi maaskofu, katika huduma yetu, tunalifahamu jambo hilo, kwa sababu tunahitaji ushirikiano wa wale wanaotayarisha ibada na kutusaidia kutimiza wajibu wetu wa kuongoza maombi ya watu watakatifu. Huduma yao kwa liturujia inahitaji, pamoja na maarifa ya kina, maana ya kina ya kichungaji”

Kwa hiyo  Papa amebainisha kufurahishwa kwa kuona kwamba kwa mara nyingine tena wanapyaisha katika kusoma liturujia. Ni kama Mtakatifu Paulo VI alivyosema kwamba ni chanzo kikuu cha ubadilishanaji wa kimungu ambao uzima wa Mungu unawasilishwa kwetu, ni shule ya kwanza ya roho zetu (Kufunga kikao cha II cha Mtaguso wa II  Vatican II, 4 Desemba 1963). Kwa sababu hiyo liturujia haimilikiwi kikamilifu, haifundishwi kama dhana, biashara, ujuzi wa kibinadamu. Ni sanaa ya msingi ya Kanisa, ndiyo inayoiunda na kuitambulisha. Papa amependa kuwakabidhi jambo kuu la kufikiria kwa ajili ya huduma yao, ambayo imewekwa katika muktadha wa utekelezaji wa mageuzi ya kiliturujia. Leo hatuzungumzi tena juu yamsimamizi wa sherehe, yaani, yule anayetunza sherehe takatifu; bali vitabu vya kiliturujia vinamtaja mshereheshaji. Naye ni mwalimu anafundisha liturujia anapokuongoza kukutana na fumbo la pasaka la Kristo; wakati huo huo anapaswa kupanga kila kitu ili liturujia iangaze kwa mapambo, urahisi na utaratibu (ona Caeremoniale Episcoporum, 34). Huduma ya Mwalimu ni ushemasi: anashirikiana na askofu katika huduma ya jumuiya.

Ndiyo maana kila askofu huteua mwalimu anayetenda kwa busara, kwa bidii, bila kutanguliza ibada kabla ya kile kinachoeleza, bali kusaidia kufahamu maana na roho yake, akisisitiza kwa tendo lake kwamba kitovu ni Kristo aliyesulubiwa na kufufuka. Hasa katika Kanisa kuu, mwenye dhamana ya maadhimisho ya Maaskofu anaratibu, akiwa mshiriki wa Askofu, wale wote wanaofanya huduma wakati wa ibada, ili ushiriki wenye matunda wa watu wa Mungu uhimizwe. Moja ya kanuni kuu  ya  Mtaguso wa Vatican II inarudi: “lazima mbele ya macho yetu mema ya jumuiya, huduma ya kichungaji ya waamini (taz. ibid., 34), kuwaongoza watu kwa Kristo na Kristo kwa watu. Ni lengo kuu, ambalo lazima pia liwe mahali pa kwanza unapotayarisha na kuongoza sherehe. Tukipuuza haya tutakuwa na ibadi zuri, lakini bila nguvu, bila ladha, bila maana kwa sababu hayagusi moyo na uwepo wa watu wa Mungu. Ni Kristo ndiye anayefanya moyo kutetemeka, ni kukutana naye ambaye huvutia roho. “Sherehe ambayo haihubiri injili sio ya kweli” (Desiderio desideravi, 37). Lengo mojawapo la Mtaguso  lilikuwa ni kuwasindikiza waamini ili “kurejesha uwezo wa kuishi maisha ya kiliturujia kwa ukamilifu na kuendelea kushangazwa na kile kinachotokea katika maadhimisho hayo mbele ya macho yetu” (Desiderio desideravi, 31).

Hili laweza kufikiwaje? Jibu tayari linapatikana katika Sacrosanctum Concilium. Katika kipengele cha 14, uundaji wa waamini kinapendekezwa, lakini , pia Katiba inasema "kwa kuwa mtu hawezi kutumaini kupata matokeo haya, ikiwa wachungaji wa roho wenyewe hawajaingizwa, kwanza kabisa, kwa roho na nguvu za liturujia na wasipokuwa walimu wake, ni lazima kabisa kutoa nafasi ya kwanza kwa msimamizi wa  kiliturujia kwa makasisi. Kwa hiyo, mwalimu mwenyewe anakua kwanza katika shule ya liturujia na kushiriki katika utume wa kichungaji wa kuunda makasisi na waamini. Mojawapo ya mambo magumu zaidi ya mageuzi hayo ni utekelezaji wake wa vitendo, yaani, jinsi yale ambayo Mababa wa Baraza walianzisha yanavyotafsiriwa katika maisha ya kila siku. Na kati ya wa kwanza kuwajibika kwa utekelezaji wa vitendo kuna hasa mwalimu, ambaye pamoja na mkurugenzi wa ofisi ya uchungaji wa kiliturujia hufuatana na dayosisi, jumuiya, mapadre na wahudumu wengine kutekeleza utaratibu wa maadhimisho yaliyoonyeshwa na Baraza. Hii inafanywa juu ya yote kwa kusherehekea.

Tulijifunzaje kutumikia Misa tukiwa watoto? Kuangalia marafiki zetu wakubwa wakifanya hivyo. Ni mafunzo hayo kutoka katika liturujia niliyoandika katika  waraka wa Desiderio Desideravi. Mapambo, unyenyekevu na utaratibu hupatikana wakati kila mtu polepole zaidi ya miaka, akihudhuria ibada, kuadhimisha, na kuliishi, anaelewa kile anachopaswa kufanya. Kiukweli, kama katika bendi kubwa, kila mtu lazima ajue sehemu yake, mienendo, ishara, maandishi wanayotamka au kuimba; kwa hiyo basi liturujia inaweza kuwa simfonia ya sifa, simfonia iliyojifunza kutoka kwa lex orandi ya Kanisa, yaani somo la sala ya Kanisa. Shule za mazoezi ya kiliturujia zimeanzishwa katika makanisa makuu. Ni mpango mzuri. Tunatafakari "kifumbo" juu ya kile tunachosherehekea. Mtindo wa sherehe unatathminiwa, kuzingatia maendeleo na vipengele vya kusahihishwa. Papa kwa maana hiyo amewahimiza kuwasaidia wakuu wa seminari kusimamia kwa njia bora zaidi, kutunza tangazo, ishara, alama, ili mapadre wa baadaye, pamoja na masomo ya taalimungu ya liturujia, wajifunze kusherehekea vyema na mtindo wa kuongoza. Ni kujifunza kwa kumwangalia padre kila siku ambaye anajua jinsi ya kuongoza, jinsi ya kusherehekea, kwa sababu anaishi kwa liturujia na, anapoadhimisha, anasali. “Ninawaomba pia muwasaidie wale wanaosimamia watumishi wa alatareni kuandaa Liturujia ya Parokia kwa kuanzisha shule ndogo za malezi ya kiliturujia zinazochanganya udugu, katekesi, fumbo na mazoezi ya sherehe”.