Kush e harron atë zë të Papës, që foli edhe shqip: Karol Wojtyla në 100-vjetorin e lindjes
R.SH. - Vatikan
Sot, e hënë, 18 maj, Papa Shën Gjon Pali II do të mbushte 100 vjet. Jubile, që na sjell ndërmend një prani të pashlyeshme në kujtesën e gjithë të krishterëve, edhe të shqiptarëve. Ishte Papa i parë që shkelte në trojet shqiptare e që u fliste shqiptarëve edhe në gjuhën shqipe!
Po kujtojmë çastet më të paharrueshme, gjatë të cilave Papa polak iu drejtua popullit shqiptar në gjuhën e tij gjatë vizitës historike e paharrueshme më 25 prillit të vitit 1993, atë Ditë të Bekuar prej Zotit për Shqipërinë, kur Papa Shën Gjon Palit II shkeli në tokën shqiptare, duke puthur e bekuar truallin fisnik të nëpërkëmbur të shqipeve. Toka fisnike dhe martire shqiptare, gjatë dimrit të gjatë e të egër kaluar nën regjimin ateist të komunizmit, i dha Kishës Universale shumë martirë për Krishtin, e shoqërisë dhe Kombit Arbënor njerëz të paepur, që dëshmuan e kultivuan vlerat njerëzore, intelektuale, shpirtërore dhe shoqërore që nuk perëndojnë kurrë.
“Kjo është ditë që na e dhuroi Zoti”. Me këto fjalë Papa Gjon Pali e pati cilësuar atë ditë historike të vizitës së tij apostolike në Shqipëri. E vërtetë qe vizitë me një domethënie të jashtëzakonshme. Së pari ishte një dëshmi e veçantë e dashurisë atërore të Papës për shqiptarët, Shqipërinë e komunitetin katolik e qytetarët e martirizuar.
Duke dëshmuar një afërsi e dashuri të vërtetë atërore e duke krijuar një atmosferë plot përzemërsi. E kush e harron atë zë të Papës në gjuhën shqipe: “Vëllezër e motra, qoftë lëvduar Jezu Krishti!”.
Nga arkivi i Radio Vatikanit:
Gjatë shtegtimit të tij në Shqipëri, Papa Gjon Pali II foli disa fjalë e fraza në gjuhën shqipe, sigurisht shumë më tepër sesa përmbajnë të tre dokumentet e para të shqipes së shkruar. Ndonëse poliglot i mirënjohur, që i bënte menjëherë të vetat gjuhët kryesore të botës, Karol Wojtyla me dy prej tyre nuk e pati aspak të lehtë: me gjuhën hungareze dhe me atë shqipe. Kishte vështirësi posaçërisht për shqiptimin e bashkëtingëlloreve të dyfishta, të ‘th’-së për shembull. Megjithatë, provoi e ia doli mbanesh t’i linte trashëgim popullit shqiptar disa nga urimet më të përzemërta, që i janë drejtuar ndonjëherë, duke nisur nga urimet e përvitshme për Pashkë e për Krishtlindje, formuluar gjithnjë në formën: “Për shumë vjet Pashkët” dhe “Për shumë vjet Krishtlindjen”.
Përshëndetja e Shën Gjon Pali II në gjuhën shqipe
Ja disa prej shprehjeve përshëndetëse e uruese shqip, gjatë shtegtimit të Papës Wojtyla në Shqipëri, pas dimrit të gjatë të diktaturës, “Shqipërisë së posalindur...në një shoqëri demokratike” në Tiranë e në Shkodër, më 25 prill 1993. Fjala e tij e parë drejtuar shqiptarëve niste me përshëndetjen shqip në aeroportin Rinas të kryeqytetit, Tiranë: “Zoti President! Të nderuar përfaqësues të Qeverisë dhe të Parlamentit! Të nderuar vëllezër Ipeshkvij! Anëtarë të shquar të Trupit Diplomatik!Vëllezër e motra shqiptarë, fort të dashur!”.
Kjo në fillim të fjalimit, ndërsa në fund, “Edhe një herë ju përshëndes me gjithë zemër”.
Në Shkodër, pastaj, në homelinë e Meshës më të jashtëzakonshme, përjetuar ndonjëherë nga katedralja e qytetit të Veriut, që provoi jo pak trandje historike: “Vëllezër e motra, qoftë lëvduar Jezu Krishti!”. Në përfundim: “Vëllezër e motra! Me të vërtetë kjo është dita e falur prej Zotit: të ngazëllohemi dhe të gëzohemi në të. Amen!”.
Pas Meshës, në Lutjen e Mbretëreshës Qiellore, në mesditë, drejtuar nga ballkoni i kryeipeshkvisë popullit të martirizuar të Shkodrës e të mbarë Shqipërisë, në praninën e Shën Nënë Terezës – Ganxhe Bojaxhiut, që e ndiqte në ekstazë, urata zhgjetore, që mund e duhet ta përsërisë çdo i krishterë shqiptar: “O Zoja e Shkodrës, Pajtorja e popullit shqiptar, lutu për ne!”.
Pastaj në kryeqytet, në Sheshin Skënderbej në Tiranë, takimi i paharrueshëm me qytetarët dhe me mbarë popullin e Shqipërisë, që sapo pati filluar periudhën e demokracisë: “Vëllezër e motra shqiptarë: ju përshëndes përzemërsisht!”.
E nga Sheshi Skënderbej në Tiranë edhe nxitja atërore e Shën Gjon Palit II për të sotmen e shqiptarëve: “Shqipëri qëndro në lartësinë e detyrave që të presin”, e thirrja për kujtesën e përhershme: “të mos harrohet e kaluara, por të shikohet e të ndërtohet me guxim e ardhmja”.., ”kjo liri e besimit fetar, të cilën ju më në fund po e shijoni, nuk është vetëm një dhuratë e çmuar e Zotit për ata që kanë hirin e fesë, por është një dhuratë për të gjithë, sepse liria e besimit në Hyjin është themeli i garancisë për çdo shprehje të lirisë. Ajo prek njeriun në intimitetin e vet, në atë pik të shenjtë dhe të padhunueshme që është ndërgjegjja, ku qenia njerëzore takohet me Krijuesin, dhe fiton ndërgjegjësinë e plotë të dinjitetit të vet. Nga një liri e tillë, e trajtuar ashtu siç duhet, nuk ka përse t’i trembemi asnjë çrregullimi shoqëror....Siç na mëson edhe feja: nëse kemi një Krijues të përbashkët, që të gjithë jemi vëllezër”
Në përfundim të vizitës: “Mirupafshim. Ju uroj me gjithë zemër: gjithë të mirat!
Së fundi, në përshëndetjen e lamtumirës, gjithnjë nga Sheshi Skënderbej në Tiranë, mesazhi e përshëndetja e përzemërt e Gjon Palit II në gjuhën shqipe, drejtuar mbarë popullit shqiptar: ”Nuk duhet harruar ajo që ndodhi...." dhe "Popull shqiptar, ec përpara me guxim..”, pastaj përshëndetja, përqafimi, bekimi dhe urimi plot dashuri për gjithë shqiptarët e shpërndarë kudo në botë: “Vëllezër e motra shqiptarë fort të dashur! Zoti e ruajtë Atdheun tuaj. Zoti e mbrojttë popullin shqiptar në mbarë botën. Në emër të Zotit, ju përqafoj dhe ju bekoj të gjithëve. Mirupafshim. Ju uroj me gjithë zemër: gjithë të mirat!".
Këto qenë fjalët e paharrueshme shqiptuar në tokën shqiptare nga Papa Shën Gjon Pali II, në Tiranë e Shkodër, e pastaj edhe përshëndetjet e vazhdueshme drejtuar shtegtarëve shqiptarë, gjatë audiencave e takimeve të ndryshme, kur gardhi i hekurt komunist ra dhe më në fund shumë besimtarë e jo besimtarë shqiptarë, më vete e me grupe, të shoqëruar edhe nga ipeshkvijtë e tyre, nisën të ndjekin në Sheshin e Shën Pjetrit, në Sallën e Palit VI apo në sallën e Pallatit Apostolik në Vatikan, audiencat e Gjon Palit II, ëndërruar aq shumë gjatë viteve të ngujimit e të izolimit nga bota. Sot, nuk mund të mos kujtojmë këtu shtegtimin e madh në Gjenacan, më 27. 05. 1995 dhe pritjen e përzemërt që u bëri Papa Wojtyla shtegtarëve në Vatikan.
Kujtime të paharrueshme e të çmueshme, pra, të regjistruara në arkivin e Radio Vatikanit e të Redaksisë Shqipe pranë kësaj Radioje, Radios së Papës! Po i përfundojmë me bekimin e Gjon Palit II, në Sallën Klementine, në Vatikan, drejtuar shtegtarëve, që kishin ardhur për t’u takuar me Pajtoren e tyre, Zojën e Këshillit të Mirë, në Gjenacan e me Papën, në Selinë e Shenjtë: “Zoti e ruajtë Atdheun tuaj. Zoti e mbrojttë popullin shqiptar në mbarë botën!”.