Kërko

2022.11.28 Papa Francesco con alcuni membri di America Magazine a Santa Marta 2022.11.28 Papa Francesco con alcuni membri di America Magazine a Santa Marta

Papa: polarizimi nuk është katolik, ne gjithmonë kërkojmë harmoninë e ndryshimeve

Françesku bisedon me redaktorët e revistës jezuite amerikane "America Magazine" mbi temat e luftës, abortit, shpërdorimit, rolit të gruas në kishë, marrëveshjes me Kinën. Për Ukrainën, Papa siguron: "Selia e Shenjtë është e gatshme të ndërmjetësojë për paqen"

R.SH. Vatikan

Më 22 nëntor, pesë përfaqësues të revistës America Magazine, revistë e themeluar nga jezuitët e Shteteve të Bashkuara në vitin 1909, intervistuan Papën Françesku në selinë e tij të Shën Martës, në Vatikan. Ishin: Atë Matt Malone, ish-drejtor; At Sam Sawyer, drejtor aktual; Kerry Weber, drejtor ekzekutiv; Gerard O'Connell, korrespondent; Gloria Purvis, drejtuese e "Gloria Purvis Podcast". Diskutuan një mori temash me Papën, duke përfshirë polarizimin në Kishën e SHBA, racizmin, luftën në Ukrainë, marrëdhëniet e Vatikanit me Kinën dhe rolin e grave në Kishë. Papa foli spanjisht, me ndihmën e një përkthyesi. Më poshtë po publikojmë përkthimin e pjesëve më të rëndësishme të intervistës.

Atë i Shenjtë, çfarë Ju bën kaq të gëzuar dhe të qetë në shërbesën Tuaj?

“Kur jam me njerëz, ndjehem gjithmonë i lumtur. Një nga gjërat që më kushton më shumë si Papë, është të mos ec në rrugë, me njerëz, sepse këtu nuk mund të dalësh, është e pamundur të ecësh në rrugë. Por nuk dua të them se jam i lumtur sepse jam mirë me shëndet, se ha mirë, se fle mirë, ose se lutem shumë. Jam i lumtur, sepse ndihem i lumtur, Zoti më bën të lumtur. Nuk kam pse ta qortoj Zotin, edhe kur më ndodhin gjëra të këqija. Gjatë gjithë jetës sime më ka prirë gjithmonë në rrugën e Tij, ndonjëherë në çaste të vështira, por gjithmonë me sigurinë se nuk ec vetëm. Nuk ec vetëm! Ai është pranë meje. Me të metat e mia, madje edhe me mëkatet mia:  shkoj e rrëfehem çdo 15 ditë”.

Në Shtetet e Bashkuara kemi parë një polarizim gjithnjë e më të thellë, jo vetëm politik, por edhe në jetën e Kishës. Si mund t'i përgjigjet Kisha polarizimit brenda saj e edhe të ndihmojë shoqërinë?

“Polarizimi nuk është katolik. Katoliku nuk mund të mendojë ose-ose dhe të reduktojë gjithçka në polarizim. Thelbi i katolikes është edhe-edhe. Katoliku i bashkon të mirën me çka nuk është edhe aq e mirë. Populli i Zotit është një. Kur ka polarizim, lind mendësia përçarëse, që disa i privilegjon e disa i lë pas. Katolike është gjithmonë harmonia e dallimeve. Nëse shikojmë se si funksionon Shpirti Shenjt, ai së pari krijon çrregullimin: le të mendojmë për mëngjesin e Rrëshajëve, për rrumujën që u krijua atje. Dhe pastaj ai bën harmoninë. Shpirti Shenjt në Kishë nuk redukton gjithçka në një vlerë të vetme, por krijon harmoni ndërmjet dallimeve të të kundërtave. Ky është shpirti katolik. Sa më shumë harmoni të ketë ndërmjet dallimeve dhe të kundërtave, aq më katolik është. Sa më të polarizuar të jemi, aq më shumë humbasim shpirtin katolik dhe biem në shpirtra sektarësh. Kjo nuk është e imja, por e përsëris: ajo që është katolike nuk është ose-ose, por edhe-edhe, duke shtuar dallimet. Po kështu është edhe mënyra katolike e trajtimit të mëkatit: nuk është puritane. Shenjtorët dhe mëkatarët, të dy të bashkuar. Në këtë drejtim, është interesante të kërkohen rrënjët e asaj që zgjodhi Jezusi: Jezusi kishte katër mundësi: të ishte farize ose saduçè, ose të ishte esen a zelot. Ishin katër partitë, katër zgjedhjet e kohës. Po Jezusi nuk ishte as farize, as saduçe, as esen, as zelot. Ishte tjetër gjë! Nëse shikojmë devijimet në historinë e Kishës, do të shohim se ata janë gjithmonë në anën e farizenjve, saduçenjve, esenëve ose zelotëve. Jezusi i kapërceu të gjitha këto me një propozim, që është ai i lumturisë, domethënë, diçka tjetër. Tundimet në Kishë kanë qenë gjithmonë të lidhura me ndjekjen e këtyre katër shtigjeve. Në Shtetet e Bashkuara ka një katolicizëm tipik për Shtetet e Bashkuara, normal. Por ka edhe grupe ideologjike katolike”.

Shumica e katolikëve duket se kanë humbur besimin në aftësinë e konferencës së ipeshkvijve për të ofruar udhëzime morale. Si mund ta rifitojnë  besimin e katolikëve amerikanë?

“Pyetja është e mirë, sepse flet për ipeshkvijtë. Mendoj se nuk është rasti të bësh një relacion për marrëdhëniet e katolikëve me Konferencën Ipeshkvnore Katolike. Konferenca ipeshkvnore nuk është bariu, bari është ipeshkvi. Kështu krijohet rreziku të pakësohet autoriteti i ipeshkvit, kur shikohet Konferenca Ipeshkvnore. Konferenca është për të bashkuar ipeshkvijtë, për të punuar së bashku, për të diskutuar problemet, për të bërë plane baritore. Por çdo ipeshkëv është bari. Të mos e shpërbëjmë pushtetin ipeshkvnor, duke e reduktuar në pushtettin e Konferencës Ipeshkvnore. Sepse atje ndeshen prirjet, më shumë djathtas, më shumë majtas, më shumë këtu, më shumë atje, dhe disi nuk ka asnjë përgjegjësi, si ajo e ipeshkvit me popullin e tij, Bariut, me grigjën e vet. Jezusi nuk krijoi Konferencën Ipeshkvnore, Jezusi krijoi ipeshkvijtë dhe çdo ipeshkëv është bari i popullit të vet. Në këtë drejtim, më kujtohet një autor i shekullit të pestë, i cili për mendimin tim ka krijuar profilin më të mirë të një ipeshkvi, e është pikërisht Shën Agustini në traktatin e tij "De pastoribus". Pra, lind pyetja: cila është marrëdhënia e ipeshkvit me popullin e tij? Po marr guximin të kujtoj një ipeshkëv, që nuk e di nëse është konservator a përparimtar, i djathtë a i majtë, por ama e di se është bari i shkëlqyer. (Mark) Seitz (ipeshkëv i El Pasos), në kufi me Meksikën, njeri që i merr në duart e veta të gjitha kontradiktat e atij vendi dhe i çon përpara si bari. Nuk po them se të tjerët nuk janë të mirë, por këtë e njoh mirëfilli. Ju keni disa ipeshkvij të mirë, që janë më shumë të së djathtës, e disa ipeshkvij të mirë, që janë të së majtës, por ata janë më shumë ipeshkvij, sesa ideologë, më shumë barinj, se ideologë. Dhe ky është sekreti. Përgjigjja për pyetjen tuaj është: Konferenca Ipeshkvnore mund të ndryshojë, është një organizëm për të ndihmuar dhe për të bashkuar, simbol i unitetit. Por hiri i Jezu Krishtit është në marrëdhëniet ndërmjet ipeshkvit dhe popullit të tij, dioqezës së tij”.

Atë i Shenjtë, aborti është një çështje shumë e politizuar në Shtetet e Bashkuara. A duhet që ipeshkvijtë t'i japin përparësi abortit, më shumë se çështjeve të tjera të drejtësisë sociale?

“Për abortin ju them këto gjëra, që po i përsëris tani. Në çdo libër të embriologjisë thuhet se pak para përfundimit të muajit të parë nga ngjizja, organet në fetusin e vogël dhe ADN-ja janë tashmë të përvijuara. Përpara se të kujtohet nëna. Pra, është qenie njerëzore e gjallë. Nuk po them njeri, se diskutohet për këtë, por qenie njerëzore. Dhe i bëj vetes dy pyetje. A është e drejtë të zhdukësh një qenie njerëzore, për të zgjidhur një problem? Pyetja e dytë: a është e drejtë të punësosh një vrasës me pagesë, për të zgjidhur një problem? Problemi është kur ky realitet i vrasjes së një njeriu kthehet në çështje politike. Ose kur një bari i Kishës hyn në një kategorizim politik. Sa herë që një problem humbet natyrën baritore, ai problem kthehet në problem politik. Madje bëhet më shumë politik sesa baritor. Domethënë, i njërës apo i tjetrës palë. Është universal. Kur shoh që një problem si ky, që është krim, merr intensitet të fortë politik, them se mungon fryma baritore në mënyrën e trajtimit të tij. Si në problemin e abortit, ashtu edhe në problemet e tjera, nuk duhet të harrojmë kujdesin baritor: ipeshkvi është bari, dioqeza është populli i shenjtë besnik i Zotit, me bariun e saj. Ne nuk mund ta trajtojmë këtë sikur të ishte një çështje civile.

Lidhur me Ukrainën, shumëkush në Shtetet e Bashkuara është hutuar nga ngurrimi i saj i dukshëm për të kritikuar drejtpërdrejt Rusinë. Si do t'ua shpjegonit qëndrimin tuaj për këtë luftë ukrainasve, amerikanëve dhe të tjerëve, që e mbështesin Ukrainën?

“Kur flas për Ukrainën, flas për një popull martir. Kur ka një popull dëshmor, është dikush që e martirizon. Kur flas për Ukrainën, flas për mizorinë, sepse kam shumë informacion për mizorinë e trupave që hyjnë. Përgjithësisht më mizorët janë ndoshta ata që vijnë nga Rusia, por jo nga tradita ruse, si çeçenët, burjatët etj. Sigurisht, është shteti rus që pushton. Është shumë e qartë. Ndonjëherë përpiqem të mos specifikoj, që të mos ofendoj e aq më tepër, të dënoj në përgjithësi, edhe nëse dihet mirë se kë dënoj. Por nuk është e nevojshme të them emrin dhe mbiemrin tim. Në ditën e dytë të luftës, shkova në ambasadën ruse [në Selinë e Shenjtë], një gjest i pazakontë sepse Papa nuk shkon kurrë në një ambasadë. Dhe atje i thashë ambasadorit t'i tregonte [Vladimir] Putinit se isha i gatshëm të udhëtoja, me kusht që ai të më hapte një dritare të vogël për të negociuar. [Sergei] Lavrov, ministri i Jashtëm, në nivel të lartë, u përgjigj me një letër shumë dashamirëse, nga e cila kuptova se nuk ishte e nevojshme të shkoja për momentin.

Kam folur dy herë në telefon me Presidentin Zelensky. Në përgjithësi punoj duke marrë lista të të burgosurve, si të burgosurve civilë, ashtu edhe të burgosurve ushtarakë, dhe ia dërgoj qeverisë ruse; përgjigja ka qenë gjithmonë pozitive. Mendova gjithashtu për të udhëtuar, por vendosa: nëse udhëtoj, shkoj në Moskë dhe në Kiev, në të dy kryeqytetet, jo vetëm tek njëri. E kurrë nuk kam dhënë përshtypjen e fshehjes së sulmit. Këtu, në këtë sallë, kam pritur, tre ose katër herë, një delegacion nga qeveria e Ukrainës. Dhe ne punojmë së bashku. Pse nuk e përmend Putinin? Nuk është e nevojshme; ju tashmë e dini. Megjithatë, ndonjëherë njerëzit lidhen me një detaj. Të gjithë e dinë pozicionin tim, me Putinin apo pa Putinin, pa e përmendur atë. Disa kardinaj kanë shkuar në Ukrainë: Kardinali Czerny ka qenë atje dy herë; [Kryeipeshkvi] Gallagher, i cili është përgjegjës për Marrëdhëniet me Shtetet, kaloi katër ditë në Ukrainë dhe unë mora një raport mbi atë që pa; edhe Kardinali Krajewski ka shkuar katër herë. Ai shkon me furgonin e tij plot me gjëra. Edhe javën e fundit të shenjtë e kaloi në Ukrainë. Dua të them se prania e Selisë së Shenjtë me kardinajtë është shumë e fortë dhe jam në kontakt të vazhdueshëm me personat në pozicione përgjegjësie. Dua të përmend edhe se këto ditë është përvjetori i Holodomorit, gjenocidit të kryer nga Stalini kundër ukrainasve (në vitet 1932-1933). Mendoj se është e drejtë të kujtojmë një precedent historik të konfliktit [aktual]. Pozicioni i Selisë së Shenjtë është ai i kërkimit të paqes dhe mirëkuptimit. Diplomacia e Selisë së Shenjtë po ecën në këtë drejtim dhe natyrisht është gjithmonë në dispozicion për të ndërmjetësuar”.

Sondazhi i fundit tregoi se një numër i madh katolikësh zezakë po largohen nga Kisha. Çfarë do t'u thoshit tani katolikëve zezakë në SHBA, të cilët kanë përjetuar racizmin dhe njëkohësisht shurdhimin e Kishës për kërkimin  e drejtësisë racore?

“Do t'u thosha se edhe unë e jetoj vuajtjen, që po e përjetojnë ata: vuajtjen racore. Në këtë situatë, ipeshkvijtë vendas duhet të jenë veçanërisht afër tyre. Kisha ka ipeshkvij me origjinë afrikano-amerikane”.

Si mund t'i inkurajojmë katolikët zezakë të qëndrojnë pranë Kishës?

“Unë besoj se i rëndësishme këtu është zhvillimi baritor, qoftë i ipeshkvijve apo laikëve, një zhvillim i pjekur baritor. Po, ne e shohim diskriminimin dhe e kuptoj se ata nuk duan të shkojnë (në kishë). Ndonjëherë edhe në vende të tjera ndodh e njëjta gjë në këtë lloj situate. Por kjo ka një histori shumë të vjetër, shumë më të vjetër se historia juaj [në SHBA] dhe nuk është zgjidhur. Ipeshkvijtë dhe punëtorët baritorë duhet të ndihmojnë në zgjidhjen e tij në mënyrë ungjillore. Unë do t'u thosha katolikëve afrikano-amerikanë se Papa është i vetëdijshëm për vuajtjet e tyre, se i do shumë dhe se ata duhet të rezistojnë dhe të mos largohen. Racizmi është mëkat i patolerueshëm kundër Zotit. Kisha, barinjtë dhe laikët duhet të vazhdojnë të luftojnë për ta zhdukur atë dhe për një botë më të drejtë. Shfrytëzoj rastin të them se i dua shumë edhe popujt indigjenë të Shteteve të Bashkuara. Dhe nuk i harroj njerëzit me origjinë latino-amerikane, të cilët tani janë të shumtë atje”.

Shumë gra vuajnë sepse nuk mund të shugurohen meshtare. Çfarë do t'i thoshit një gruaje, që tashmë po shërben në jetën e Kishës, por që ndjen ende thirrjen për të qenë meshtare?

“Ky është një problem teologjik. Unë besoj se ne do të amputonim thelbin e Kishës, nëse kemi parasysh vetëm udhën e përmasës shërbyese në jetën e Kishës. Rruga nuk është vetëm ajo e shërbesës meshtarake [e shugurimit]. Kisha është grua, Kisha është nuse. Ne nuk e kemi zhvilluar teologjinë e gruas, që e pasqyron këtë. Përmasa meshtarake, ​​mund të themi, është ajo e Kishës petrine. Tani po kujtoj një kategori të caktuar teologësh. Parimi Petrin është ai i shërbesës. Por ka një parim tjetër, që është edhe më i rëndësishëm, për të cilin nuk flasim. Është parimi Marian, është parimi i femrës në Kishë, i gruas në Kishë, në të cilin pasqyrohet Kisha, sepse ajo është grua e nuse. Një Kishë vetëm me parimin Petrin do të ishte kishë për të cilën mund të mendohej se është reduktuar në përmasën e saj ministrore, e ​​asgjë më shumë. Në vend të kësaj, Kisha është shumë më tepër se një shërbesë. Është i gjithë populli i Zotit, Kisha është grua, Kisha është nuse. Për këtë arsye dinjiteti i gruas pasqyrohet në këtë rrugë. Dhe pastaj ekziston një mënyrë e tretë: mënyra administrative. Rruga ministrore, rruga kishtare - le ta themi kështu, Mariane - dhe rruga administrative, që nuk është teologjike, është çështje e administrimit normal. Dhe në këtë fushë besoj se duhet t'i japim më shumë hapësirë ​​grave. Këtu në Vatikan, të gjitha vendet ku kemi vendosur gratë punojnë më mirë. Për shembull, në Këshillin për Ekonominë ka gjashtë kardinaj dhe gjashtë laikë. Dy vjet më parë, në mesin e atyre gjashtë laikëve, unë emërova pesë gra. Ishte një revolucion! Edhe zëvendës-guvernatori i Vatikanit është grua. Kur një grua futet në politikë ose drejton gjërat, ajo përgjithësisht ia del më mirë. Shumë ekonomistë janë gra dhe ato gra po e përtërijnë ekonominë. Pra, ekzistojnë tre parime, dy të natyrës teologjike dhe një i natyrës administrative. Parimi Petrin është përmasa ministrore, ​​por Kisha nuk mund të funksionojë vetëm me këtë. E edhe parimi Marian, që është ai i Kishës bashkëshortore, i Kishës si nuse, i Kishës si grua. Dhe pastaj ekziston parimi administrativ që nuk është teologjik, por ai i administrimit, i asaj që bën. Pse një grua nuk mund të hyjë në shërbimin e shuguruar? Sepse parimi Petrin nuk ofron hapësirë ​​për këtë. Po, është e vërtetë, ne duhet të jemi me parimin Marian, që është më i rëndësishëm. Gruaja është më shumë, ajo i ngjan më shumë Kishës, që është grua dhe nënë. Mendoj se shumë shpesh kemi dështuar në katekizmat tona, kur i kemi shpjeguar këto aspekte. Jemi mbështetur shumë në parimin administrativ për t’i shpjeguar, gjë që nuk funksionon në planin afatgjatë. Ky është një shpjegim shumë i përmbledhur, por ajo që doja, ishte të nënvizoja dy parimet teologjike: parimin Petrin dhe parimin Marian, të cilët përbëjnë Kishën. Në këtë kuptim, fakti që gratë nuk hyjnë në jetën meshtarake nuk është një privim: jo. Vendi (i gruas) është vend shumë më i rëndësishëm, pozicion që ne duhet ta zhvillojmë (në një katekizëm) mbi gruan në rrugën e parimit Marian. Duke folur për këtë, për karizmën e grave, më lejoni të kujtoj një përvojë personale. Kur shkon të shugurosh një prift, kërkon informacion nga njerëzit që e njohin kandidatin. Informacionin më të mirë që kam marrë, informacionin më të saktë, e kam marrë nga vëllai im, ipeshkvi ndihmës, nga vëllezërit e mi laikë, që nuk janë priftërinj, ose nga gratë. Ato kanë nuhatje të hollë! Nuhatje kishtare, për të kuptuar nëse ky njeri është apo jo i përshtatshëm për meshtarinë. Një anekdotë tjetër: një herë kërkova informacion për një kandidat për meshtari. Ishte vërtet i shkëlqyer. Pyeta profesorët e tij, kolegët studentë dhe gjithashtu njerëzit e famullisë, që frekuentonte. Mora një përgjigje negative, të shkruar nga një grua, që thoshte: "Ai është rrezik, nuk do të funksionojë!". Kështu që e thirra dhe e pyeta: "Pse flet kështu?". Ajo u përgjigj: “Nuk e di pse, por po të ishte djali im, nuk do ta lejoja të shugurohej: diçka i mungon...”. E ndoqa këshillën e saj dhe i thashë kandidatit: “Shiko, nuk do të shugurohesh këtë vit: të presim pak, akoma…”. Tre muaj më vonë i riu pati një krizë dhe u largua. Ajo grua është nënë dhe e sheh misterin e Kishës shumë më qartë se ne burrat. Për këtë, këshillat e një gruaje janë tejet të rëndësishme, dhe vendimi i një gruaje është më i mirë”

28 nëntor 2022, 16:36