Françesku në Nagasaki bëri thirrje për një botë pa armë bërthamore

R. SH. - Vatikan

Nuk mund të garantohen paqja dhe stabiliteti mbi bazën e sigurisë së rreme, sepse e udhëhequr nga mosbesimi. Nuk mund të investohet mbi garën e armatimeve, duke shkaktuar dëme pa fund  e duke  përdorur burimet, që i takojnë zhvillimit: mesazhi i Papës është i qartë e i pakundërtueshëm, sidomos këtu, në Nagasaki, qytet dëshmitar i shkatërrimeve të shkaktuara nga bombat bërthamore,

Papa, në Nagasaki

Në Atomic Bomb Centre, Memorial i paqes, Françesku u prit nga guvernatori dhe kryebashkiaku i qytetit. Dy japonezë, të shpëtuar gjallë nga tragjedia bërthamore, i ofruan një kurorë me lule të bardha e Papa i vuri tek këmbët e monumentit, kushtuar viktimave të kësaj tragjedie  bërthamore, duke qëndruar gjatë në lutje. Ndezi, më pas, një qiri, në atmosferën e një emocioni të thellë.

Papa: paqja nuk mund të ndërtohet mbi frikën

Papa më pas preku thelbin e problemit të sigurimit, duke pohuar: paqja dhe stabiliteti ndërkombëtar nuk mund të përkojnë me kurrfarë tentative për t’i ndërtuar mbi frikën e shkatërrimit reciprok ose mbi kërcënimin e zhdukjes së plotë; mundësohen vetëm duke u nisur nga etika globale e solidaritetit dhe e kooperimit, në shërbim të një ardhmërie  të modeluar nga ndërvartësia dhe bashkëpërgjegjësia në mbarë familjen njerëzore të së sotmes e të së ardhmes.

Britmë, që arrin deri në qiell

Nuk do të jenë kurrë të tepërta përpjekjet për ta ngritur zërin kundër garës së armatimeve. Kjo garë shpërdoron burimet e çmuara, që mund të përdoreshin në dobi të zhvillimit të gjithanshëm të popujve dhe të mbrojtjes së ambientit natyror:

“Në botën e sotme, ku miliona fëmijë e familje jetojnë në kushte çnjerëzore, paratë e shpenzuara  e të fituara për të fabrikuar, modernizuar, mirëmbajtur e për të shitur armë gjithnjë më shkatrrimtare, janë atentat i vazhdueshëm, që e ngre zërin deri në qiell”.

Duhet një vendim kolektiv, e i përqendruar

Miliona gra e burra nga të katër anët e ëndërrojnë botën në paqe, të lirë nga armët bërthamore. Shndërrimi i këtij ideali në realitet, kërkon pjesëmarrjen e të gjithëve: njerëzve të veçantë, bashkësive fetare, shoqërisë civile, Shteteve që kanë armë bërthamore e edhe atyre, që nuk i kanë, sektoreve ushtarake e private si dhe organizatave ndërkombëtare. Përgjigjja, që i japim kërcënimit të armëve bërthamore duhet të jetë kolektive, e njëzëshme, e bazuar mbi krijimin e një besimi reciprok, që e copëton dinamikën e mosbesimit, sot sunduese. Në vitin 1963, Papa Shën Gjoni XXIII, në Enciklikën “Pacem in terris”, duke kërkuar ndalimin e armëve atomike, pati pohuar se paqja e vërtetë edhe e qëndrueshme ndërkombëtare, nuk mund të mbështetet mbi ekuilibrin e forcave ushtarake, por vetëm mbi besimin reciprok ndërmjet njerëzve” (cfr 61).

“Duhet t’i jepet fund dinamikës së mosbesimit, që sundon sot e që krijon rrezikun e shkatërrimit të arkitekturës ndërkombëtare të kontrollit të armatimeve, ndërsa vijon zhvillimi i vrullshëm i teknologjive të reja  të armëve”.  

Kisha mbështet Traktatet mbi çarmatimin

Kisha katolike, nga ana e saj, impenjohet të promovojë paqen ndërmjet popujve e kombeve: është detyrë, para Zotit e para të gjithë burrave dhe grave të kësaj toke. Nuk mund të lodhemi kurrë duke punuar e duke këmbëngulur pa asnjë vonesë në mbrojtje të mjeteve kryesore juridike ndërkombëtare të çarmatimit e të mospërhapjes së armëve bërthamore, duke përfshirë Traktatin mbi ndalimin e këtyre armëve- pohoi Papa- duke bërë më pas thirrje:  

 “Me bindjen se një botë pa armë bërthamore është e mundshme e edhe e nevojshme, u kërkoj liderëve politikë të mos harrojnë se këto nuk na mbrojnë nga kërcënimet e sigurisë kombëtare e ndërkombëtare të kohës sonë. Duhet parë ndikimi katastrofik i përdorimit të tyre nga këndvështrimi  humanitar e ambiental, duke hequr dorë nga fuqizimi i klimës së frikës, mosbesimit, armiqësisë, i nxitur nga doktrinat bërthamore”.

Gjendja aktuale e planetit tonë kërkon një reflektim serioz - kujtoi më pas -  lidhur me mënyrën e përdorimit të gjithë këtyre burimeve, duke pasur parasysh edhe aktualizimin e ndërlikuar e të vështirë të Agjendës 2030 për zhvillimin e qëndrueshëm, e prej këndej, edhe për arritjen e objektivave të zhvillimit të gjithanshëm njerëzor. Këtë pati sugjeruar Papa Pali VI, kur pati propozuar të ndihmohen të varfërit përmes Fondit Botëror, të ushqyer nga një pjesë e shpenzimeve ushtarake(krh Fjalimi drejtuar gazetarëve, Mumbai, 4 dhjetor 1964, Enc, Populorum progessio, 26 mars 1967, 51).

“Askush nuk duhet të jetë indiferent përballë dhimbjes së miliona burrave e grave, që akoma sot vijon t’i prekë ndërgjegjet tona; askush nuk mund të jetë i shurdhër, përballë britmës së vëllait të plagosur, askush nuk mund të jetë i verbër, përballë rrënojave të një kulture të aftë për të dialoguar”.

Të lutemi për kulturën e vëllazërimit

Papa e përfundoi mesazhin, duke u kërkuar të gjithëve të bashkohen në lutje çdo ditë për kthimin e ndërgjegjeve dhe për ngadhënjimin e kulturës së jetës, të pajtimit e të vëllazërimit. Vëllazërim, që di t’i pranojë e t’i garantojë ndryshimet, në kërkim të një fati të përbashkët.

E di se disa nga të pranishmit këtu nuk janë katolikë - kujtoi- por jam i sigurt  se të gjithë mund ta bëjmë tonën lutjen për paqen, që mendohet të jetë e Shën Françeskut të Asizit:

“Më bëj, o Zot, mjet të paqes sate:

Ku ka urrejtje, të çoj dashurinë,

Ku ka fyerje, faljen ta çoj;

Ku ka dyshim, më bëj të çoj fenë

Ku ka dëshpërim, shpresën ta çoj:

Ku ka errësirë, të çoj unë dritë,

e ku ka trishtim, gëzimin  ta çoj!”.

Në këtë vend kujtimi - theksoi në përfundim Papa Françesku - që na prek thellë e nuk mund të na lërë indiferentë, është edhe më domethënëse t’i lutemi Zotit  të na mësojë për të qenë mjete të frytshme të paqes e të punojmë për të mos i përsëritur kurrë më të njëjtat gabime të së kaluarës.