Caqet historike të shtegtimeve të të krishterëve nëpër botë
R. SH. - Vatikan
Caqet kryesore historike të shtegtimeve janë Jeruzalemi-Toka Shenjte, Roma, Lurda e Santiago de Compostela. Kombëtaret shqiptare, Shkodra, me Zojën e Këshillit të Mirë e Laçi, me shenjtëoren e Shëna Ndout; Janjeva e Kosovës, me Shenjtëroren e Zojës së Letnicës, e Gjakova, me Shëna Ndoun …
Në botën e krishterë njihen dy forma shtegtimi, të lidhura ndërmjet tyre:
shtegtim devocional e shtegtim pendestar.
I pari nis që nga epoka paleokristiane e bën pjesë në procesin e kthesës; për çlirimin nga ankthet e tensionet e botës. Shtegtarët niseshin drejt Jeruzalemit, ku jetonin si “të huaj”, si “endacakë”, nganjëherë deri në fund të jetës. Një nga shembujt më të njohur të shtegtimit devocinal është ai i Shën Elenës, nënës së Kostandinit I, në shekullin IV.
Shtegtimi pendestar nisi më vonë, në mesjetë, me misionarët e shekujve VI e VII. Ishte dënim për faje tejet të rënda (nga vrasja te inçesti). Mëkatari dënohej të ravgonte pa pushim në toka të panjohura e të rrezikshme, duke jetuar me lëmoshë, i dënuar me dënimin e Kainit pas vrasjes së Abelit. Duhet të kishte mbi vete shenja të dukshme të mëkatit; të shtegtonte këmbëzbathur, me zinxhirë në duar e në këmbë. E kur zinxhirët këputeshin vetvetiu, kjo konsiderohej mrekulli e tregonte se Zoti e kishte falur fajtorin,
Të dhënat e para lidhur me shtegtimet pendestare nisin nga shekulli VIII. Shtegtarët dalloheshin menjëherë, sepse mbanin në dorë shkopin, në shpinë, trastën e në trup, shenjat e shenjtërores, drejt së cilës drejtoheshin, ose prej të cilëve ktheheshin, të qepura dukshëm mbi kapelën a mantelin. E caku më i rrahur ishte Jeruzalemi, që kaloi shpesh nga një dorë në tjetrën, por që mbeti gjithnjë zemra e krishterimit.
Duke nisur nga vitit 1300, kur Papa Bonifaci VIII shpalli Jubileun e parë, çdo i krishterë katolik ftohet të bëjë një shtegtim në vitin jubilar. Disa nga etapat e shtegtimit ishin - e janë: Ur i Kaldejve, ku Abrahami dëgjoi fjalën e Zotit; Mali Sinai, ku Moisiu foli me Zotin e mori Dhjetë Urdhërimet; Mali Nebo, ku Moisiu mundi të shikonte Tokën e Premtuar. Pastaj, Nazareti, Betlehemi, Jeruzalemi, Çenakulli, Kalvari: të gjitha viset, ku Krishti dha jetën e u ringjall. Damasku, akoma, vendi i kthimit të Shën Palit; Athina, ku Pali mbajti para Areopagut, fjalimin e tij të famshëm, që Papa e quan: “simbol i takimit të Ungjillit me kulturën njerëzore”. Ta nisim, pra, shtegtimin tonë….