Հայաստանը տիեզերք արձակեց իր առաջին արբանեակը

 Հայաստանի կառավարութեան նիստի մեկնարկին ընթացքին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան յայտարարեց, որ Երկիր մոլորակի ուղեծիր դուրս բերուեցաւ Հայաստանի Հանրապետութեան առաջին տիեզերական արբանեակը:

«2022 Մայիսի 25ին Երեւանի ժամանակով 22:35ին ԱՄՆի Կանաւերալ հրուանդանում գտնուող տիեզերակայանից Space X ընկերութեան տիեզերանաւով երկիր մոլորակի ուղեծիր է դուրս բերուել Հայաստանի Հանրապետութեան առաջին տիեզերական արբանեակը», ըսաւ Փաշինեան:

Ան աւելցուց, որ ասիկա տեղի ունեցաւ հայկական պետական «Գէոկոսմոս» բաժնետիրական ընկերութեան եւ սպանական «Սատլանտիս» ընկերութեան համագործակցութեան իբրեւ արդիւնք: 

«Տեղի ուենցածի նշանակութիւնը հնարաւոր չէ գերագնահատել, սրանով Հայաստանի Հանրապետութիւնը թեւակոխում է տիեզերական գործունէութեան դարաշրջան, եւ մենք յոյս ունենք, որ այս ոլորտում մեր ունեցած հարուստ աւանդոյթները կը վերականգնուեն: Նկատի ունեմ Հայաստանում երկար տարիներ գոյութիւն ունեցած տիեզերական գիտաարտադրական ոլորտը: Այս համատեքստում ուզում եմ ընդգծել, որ մեր առաջնահերթ նպատակներից մէկը տիեզերական տեխնոլոգիաների տեղայնացումն է Հայաստանում, ինչպէս նաեւ տիեզերական սարքերի արտադրութեան կազմակերպումը», յայտնեց վարչապետը: Ըստ անոր՝ արբանեակի արձակման վերաբերող բոլոր որոշումները եղած են գաղտնի, այդ պատճառով ալ նախնական որեւէ տեղեկատուութիւն չէ հրապարակուած:

Փաշինեան տեղեկացուց, որ մինչեւ 2023 թուականի աւարտը Հայաստանի մէջ պիտի ստեղծուի արբանեակի կառավարման կեդրոն եւ ընդունիչ կայան, որոնց համար ալ մասնագէտներու գիտագործնական խումբ պիտի կազմուի:  

«Կառավարման կենտրոնի գլխաւոր գործառոյթներից են արբանեակի կառավարումը եւ տիեզերալուսանկարների ստացումը: Պլանաւորւում է, որ ընդունիչ կայանն արբանեակային տուեալների ստացման եւ փոխանցման ծառայութիւններ կը մատուցի արբանեակների այլ  օպերատորների (գործարկուներու) համար: Արբանեակի կողմից արուած լուսանկարները Հայաստանում կ՛օգտագործուեն սահմանների հսկողութեան, արտակարգ իրավիճակների կանխարգելման եւ կառավարման շրջակայ միջավայրի պահպանութեան, ներառեալ կլիմայական փոփոխութիւնների մոնիտորինգի, քաղաքաշինութեան, ճանապարհաշինութեան երկրագիտութեան եւ այլ ոլորտներում: Տիեզերական տեխնոլոգիաները (արհեստագիտութիւնները)՝ արբանեակներ, ընդունող կայաններ, արբանեակների վրայ տեղադրուող սկանաւորման (զննումի), տեսադիտարկման կապի եւ այլ համակարգեր համարւում են համաշխարհային տնտեսութեան ամենաարագ զարգացող ճիւղերից մէկը», նշեց Փաշինեան:

Նկատի ունենալով այս հանգամանքը՝ Փաշինեան տեղեկացուց, որ Անվտանգութեան խորհուրդի գրասենեակին եւ Հայաստանի բարձր արհեստագիտութեան արդիւնաբերութեան նախարարութեան կողմէ մշակուած եւ 6 Մարտ 2020ին Հայաստանի Ազգային ժողովին կողմէ ընդունուած է «Տիեզերական գործունէութեան մասին» Հայաստանի օրէնքը, որ կառավարութեան որոշումներու ծրարին հետ կը սահմանէ տիեզերական գործունէութեան կանոնները եւ թեքնիք կանոնակարգերը, ապահովութեան չափանիշները եւ արտօնագրային թողարկման կառավարման կարգերը: Օրէնսդրական այս ծրարով, հարկային արտօնութիւն տրամադրուած է ոլորտին մէջ աշխատող արտօնագրեալ ընկերութիւններուն:

Աղբիւրը՝ Ասպարէզ