Հայ եկեղեցւոյ ծէսը և ծիսակարգը. Հ. Մովսէս Վրդ. Տօնանեանի շաբաթական հաղորդաշարը (ԿԳ)
ԿԳ. Հաղորդում
Յիշատակն (Anamnesis)
Հայ ծէսին մէջ, սրբագործումի պահը կը սկսի պատարագիչ Քահանայի «Եւ ընդ սերովբէսն եւ ընդ քերովբէսն» բարձրաձայն աղօթքով, որուն իբրեւ պատասխան՝ դպիրները «Սո՜ւրբ, Սո՜ւրբ, Սո՜ւրբ»-ը կ'երգեն ձայնակցելով երկինքի հրեշտակներուն: Մինչ անոնք կ'երգեն, քահանան բազկատարած կ'աղօթէ ի ծածուկ «Սուրբ ես ճշմարտապէս և ամենասուրբ» երկար աղօթքը: Եկեղեցին սովորութիւն ըրած է պատարագի զանազան աղօթքները մերթ ցած ձայնիւ, մերթ բարձրաձայն ընելու, առաքելոց ուսուցման համեմատ, նախ որպէսզի սուրբ զոհին մեծվայելչութիւնը ցոլացնէ, ապա աստուածպաշտութեան տեսանելի նշաններով հաւատացեալներուն միտքը բարձրացնէ այն խորհուրդներուն, որոնք այս սուրբ զոհին մէջ ծածկուած են: Աղօթքին մէջ, քահանան կը յիշէ Յիսուսի կեանքը, անոր փրկչական դերը և վերնատան մէջ վերջին ընթրիքի խորհուրդը և կը խոստովանի թէ Յիսուս ինքն է թէ Գառը և թէ հացը, թէ զոհը և թէ զոհամատոյցը, բաժխողը և բաշխուողը թէ պատարագը և թէ քահանայապետը: Իրօք այս պահուն, Յիսուս իր քահանայապետի պաշտօնը կը կատարէ, ինքն է որ որ հացի և գինիի ընծաները աստուածային զոհի մը կը բարձրացնէ, կը վերածէ: Ս. Յովհան Ոսկեբերանի խօսքերուն համաձայն՝ քահանաները ծառայողի տեղը կը բռնեն. Իսկ ան որ ընծան կը նուիրագործէ ու կը գոյացափոխէ, միեւնոյն Յիսուս Քրիստոսն է, որ մեզի համար խաչուեցաւ:
Աղօթքի աւարտին, տեղի կ'ունենայ Ս. Պատարագի Կանոնը, այսինքն՝ Յիսուսի Մարմինն ու Արիւնը խորհրդանշող հացն ու գինին Աստուծոյ առջեւ որպէս մեղսաքաւիչ զոհ կը մատուցուին և կը նուիրագործուին: Յիսուս Քրիստոս անձամբ կը կատարէ պատարագի էական մասերը՝ երկինքէն իջնելով հացն ու գինին իր մարմնին և արեան կը փոխէ, և զանոնք աշխարհի փրկութեան համար Հօր Աստուծոյ կը նուիրէ: Բաց աստի, սուրբ պատարագը ոչ միայն աղօթք մը, այլ նաեւ պաշտօն մը՝ նուիրում մըն է, որովհետեւ ամէնքը որ պատարագի ներկայ են, քահանային հետ միասին աստուածային զոհ կը մատուցանեն: Քաւութեան այս զոհը՝ յայտնապէս Խաչի արիւնալի զոհն է: Բայց որպէսզի այս հաշտութեան զոհը մինչեւ աշխարհիս վերջը ամէն օր մատուցուի, Յիսուս Քրիստոս պատարագի սուրբ զոհը հաստատեց: Ոչ թէ նոր զոհ մը հաստատեց, այլ Խաչի զոհի վերակրկնումն՝ անարիւն կերպով: Այս պատճառաւ, Հայ Եկեղեցին պատարագը նաեւ Սուրբ Զոհ կ'անուանէ: Տրիտենեան ժողովի վճիռի համաձայն՝ «Խաչի զոհը և պատարագի զոհը, մէկ և միեւնոյն զոհն է, որովհետեւ այն՝ որ խաչի վրայ արիւն թափելով զոհուեցաւ, նոյն ինքն է որ սուրբ պատարագի մէջ ինքզինքը կը զոհէ պաշտօնեայ քահանայից ձեռքով անարիւն եղանակաւ»: Արդարեւ, Բանը վերանորոգելով իր փրկագործ չարչարանքները եւ խաչելութիւնը՝ անարիւն վերակատարումով, ինչպէս նաեւ իր ամենադառն մահը կը վերանորոգէ այնպէս, ինչպէս որ տեղի ունեցաւ Գողգոթայի վրայ և միանգամայն իր փառաւոր յարութիւնը կը նորոգէ՝ իբր թէ առաջին անգամ յարութիւն կ'առնէ, եւ ըստ արժանւոյն կը փառաւորուի և կը յաւերժացնէ իր փրկութեան խորհուրդը: Ուստի Յիսուս Քրիստոս կոչուած է քահանայ ըստ կարգի Մելքիսեդեկի, վասն զի իր Երկնաւոր Հօր նուիրեց իր մարմինն ու արիւնը հացի և գինիի տեսակաց ներքեւ՝ ինք զինք ուտելիք և ըմպելիք տուաւ իր առաքելոց, և այն ատեն միաժամանակ զիրենք Նոր Կտակարանի քահանաներ սահմանեց. և «Զայս արարէք առ իմոյ յիշատակի» խօսքովն զանոնք և անոնց յաջորդները քահանայ կարգեց, հացն ու գինին իբր զոհ մատուցանելու համար:
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ
