የመገናኛ ብዙሃን ባለሙያዎች 'ለበጎ ተግባር የለውጥ ማዕበል' እንዲሰሩ ተጠርተዋል

የዚህ ዝግጅት አቅራቢ መብራቱ ኃ/ጊዮርጊስ-ቫቲካን

"የምንኖረው በጣም መልካም እና በተጨማሪም አስቸጋሪ ሁኔታ ውስጥ ነው" ሲሉ አየርላንዳዊው ጸሃፊ እና የትረካ 4 ተባባሪ መስራች አቶ ኮልም ማካን ተከራክረዋል። የሰው ልጅ እንዴት በሳይንስ፣ በቴክኖሎጂ እና በህክምና ላይ አስደናቂ እድገቶችን እንዳሳየ ጠቁመዋል። ሆኖም “የምንኖረው በብቸኝነት እና በብቸኝነት ወረርሽኝ ውስጥ ነው” ብሏል።

የአለም የኮሚዩኒኬሽን ኢዮቤልዩ ሁለተኛ ቀኑን ባከበረበት ወቅት አቶ ማክካን እና የኖቤል የሰላም ተሸላሚ እና ጋዜጠኛ ማሪያ ሬሳ በቫቲካን በጳውሎስ ስድስተኛ አዳራሽ ውስጥ ከዓለም ዙሪያ የተውጣጡ የመገናኛ ብዙሃን ባለሙያዎችን በአለም ውስጥ በኮሙኒኬሽንነት ሚና ዙሪያ ተወያይተዋል። “አስቡት ሁላችንም አብረን ብንሰራ። ማዕበሉን መግታት እና አለማችንን መፈወስ እንችላለን” ብለዋል ወ/ሮ ሬሳ።

ወደ የግንኙነት መነሻዎች መመለስ

በማሪዮ ካላብሬሲ፣ በጋዜጠኛ እና ፀሐፊ አወያይነት የተመራውን የቫቲካን የኮሙዩኒኬሽን ጽሕፈት ቤት ፕሬዚደንት አቶ ፓኦሎ ሩፊኒ አስተዋወቀ። የዚህ ልዩ ኢዮቤልዩ መሪ ሃሳቦችን ጎላ አድርጎ የገለጹት አቶ ሩፊኒ “በሰዎች እና በማሽን መካከል ያለውን ግንኙነት አሁንም እንዴት ተስፋ ማድረግ እንዳለብን እና ቴክኖሎጂ እንዴት መመራት እንደሚቻል እና እንዴት መሆን እንዳለበት ጥያቄ ውስጥ መግባት አለብን” ሲሉ ገልጿል።

የኮሙዩኒኬሽን ሚና ሁል ጊዜ መንቀሳቀስ ያለበት “ወደ ሙያችን መነሻ፣ ወደ ተስፋችን ስር የመመለስ ፍላጎት” መሆን እንዳለበት አሳስበዋል።

የመዳን ታሪኮችን መናገር

አቶ ማሪዮ ካላብሬሲ “የተፈጸመ ክፉ ተግባር መነገር አለበት” ሲሉ አምኗል። ነገር ግን እሱ ብቸኛው ትረካ፣ “ዓለምን የምንመለከትበት ብቸኛ መነፅር” ወይም “የመረጃ ሞተር” እንዳይሆን አስጠንቅቋል።

በዚህ ትረካ ውስጥ "የመቃወም ምልክቶች" መታየት አለባቸው። ይሁን እንጂ ህብረተሰቡ እነዚህን ምልክቶች ማየት የማይችል ይመስላል። አቶ ካላብሬሲ ጋዜጠኞች የመዳንን ታሪክ የመናገር ጣዕም እንዳላቸው አበክሮ ተናግሯል።

ማህበራዊ መድረኮች ገለልተኛ አይደሉም

ወ/ሮ ማሪያ ሬሳ “በዓለማችን ጥልቅ ለውጥ ውስጥ እየኖርን ነው፣ ይህም በዘመናዊ ቴክኖሎጂዎች መቀረፁ የማይቀር ነው። ነገር ግን “የሰዎችን አመኔታ በሚያጠፋው” ትርፍ ፍለጋ ብቻ እንዳንነዳ አስጠንቅቀዋል።  ወደ ሰፊ “የብቸኝነት ወረርሽኝ” ይመራልና ብለዋል።

ሐሳብን በነጻነት ለመግለፅ መሟገት ወ/ሮ ሬሳ እንዳሉት ከሆነ የጋዜጠኝነት ስራ ቁልፍ አካል ነው። በፊሊፒንስ ዱይትሬት አስተዳደር ላይ በሰጡት ሂሳዊ ዘገባ ምክንያት ተይዘው በተለያዩ ክሶች፣ ስም ማጥፋትን ጨምሮ ተፈርዶባቸዋል።

ወ/ሮ ሬሳ የኢዮቤልዩ በዓል በዓለም ላይ በጣም አስፈላጊ በሆነ ጊዜ ላይ እንደመጣ አብራርቷል "ትክክለኛው ነገር ስህተት ነው፣ እና ስህተቱ ትክክል ነው" በመገናኛ ብዙኃን ውስጥ በየቀኑ ምን ያህል "ማታለል" እየተስፋፋ እንደሆነ አፅንዖት ሰጥተው የተናገሩ ሲሆን "አንድ ሚሊዮን ጊዜ ውሸት ትናገራለህ፣ እና እውነት ይሆናል። ሰዎችን ውሸት እውነት እንደሆነ ብታሳምናቸው ትቆጣጠራቸዋለህ” ሲሉ ወ/ሮ ሬሳ አስጠንቅቋል።

ማህበራዊ ሚዲያ በመግባቢያ ውስጥ እንዴት ሚና እንደሚጫወት በመጥቀስ “ገለልተኛ ያልሆነ” በማለት ገልጸውታል። እነዚህ መድረኮች በሰው ልጅ ስሜት ገቢ ይፈጥራሉ፣ መከፋፈልን ያጠናክራሉ፣ እና ተጋላጭነቶችን ይጠቀማሉ።

የለውጥ ማዕበል ፍጠር

በወቅታዊ ጉዳዮች ላይ በማሰላሰል፣ ወ/ሮ ሬሳ ፌስቡክ በቅርቡ የቁጥጥር እና የፍተሻ ስራዎቹን ለማስወገድ ያሳለፈውን ውሳኔ ጠቅሷል። “ውድ ማርክ” ሲሉ የፌስቡክ ዋና ስራ አስፈፃሚ ለማርክ ዙከርበርግን ሲናገሩ “ይህ የመናገር ነፃነት አይደለም፤ ይህ ስለ ደህንነት ነው" የሚከናወነው፣ ስለዚህ ጥንቃቄ ሊደረግበት ይገባል ብለዋል።

ከምያንማር እስከ ጋዛ፣ በዩክሬን እና በሱዳን እንዲሁም በዚምባብዌ፣ በኢትዮጵያ እና በአፍጋኒስታን የተረሱ ግጭቶች ጦርነቶች የሚካሄዱት በጦር መሣሪያ ብቻ ሳይሆን “በአልጎሪዝም፣ በሐሰት መረጃ እና እውነትን በዘዴ በማጥፋት ነው" ያሉት ወ/ሮ ሬሳ በምላሹ ጋዜጠኞች እና የሚዲያ ባለሙያዎች ስልጣናቸውን እንዲገነዘቡ መክረዋል። ለበጎ የለውጥ ማዕበል አካል መሆን ትችላለህ። ያ በፍቅር የተደገፈ ነው ብለዋል።

ገጣሚ፣ ድራሲ እና ፀሐፌ ተውኔት የነበረ፣ በቋንቋ፣ የአጻጻፍ ስልት እና የቁጥር አወቃቀሩ ጥበብን ቀዳሚ የነበረ፣ በእንግሊዝኛው ዘመናዊ ግጥም ውስጥ ግንባር ቀደም ሰው የነበረ፣ ብዙ ጊዜ የቆዩ ባህላዊ እምነቶችን በሚገመግሙ ሂሳዊ ድርሰቶቹም ተጠቃሽ የሆነውን  ቶማስ ስቴርንስ ኤሊዮት በመጥቀስ ወ/ሮ ሬሳ ንግግራቸውን አጠቃለዋል። ኤልዮት ስለ “ያለፈው የአሁኑ ጊዜ” ያለውን አመለካከት በመጥቀስ። ወ/ሮ ሬሳ “አሁን ጥሩ መስራት እንፈልጋለን፣ ምክንያቱም አንድ ቀን ወደ ኋላ መለስ ብለን ስናስብ ትክክለኛውን ነገር አድርገናል ማለት እንፈልጋለን" ሲሉ ተናግረዋል።

"እርስ በርስ መግባባት አለብን"

"ከጦርነት ፍርስራሽ ጀምሮ ስልጣኔን እንዴት ማሳደግ እንችላለን?" በሲግመንድ ፍሮይድ እና በአልበርት አንስታይን መካከል የተደረገውን ውይይት በመጥቀስ አቶ ኮሎም ማካን አስተያየታቸውን መስጠት የጀመሩት በዚህ መንገድ ነበር።

አቶ ማክካን ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ “የስሜት መግባባት” እና “የደመ ነፍስ ዘዴ” መፈለግ እንዳለበት አሳስበዋል። የትረካ አነሳስ ተባባሪ መስራች፣ ትረካ 4፣ ተረቶች እንዴት "አንድ ላይ የሚያደርገን ሙጫ" እንደሆኑ አፅንዖት ሰጥቷል።  

እነዚህ ታሪኮች ያልተለመዱ አስተዳደግ ካላቸው ሰዎች ሲመጡ የበለጠ ውድ ናቸው። "እነዚህን ታሪኮች ችላ ስንል ሙሉ በሙሉ ሊያጠፋን የሚችል የጨለማው ወሳኝ ነጥብ ላይ እንደርሳለን።" ሰው ባልንጀራውን የመውደድ አቅም ያጣው ሌላውን አስወግዶ እሱ ብቻ ስለሚቀር ነው።

ሰው ባልንጀራውን ሲያጣ ራሱን ሲያጣ ውጤቱም የጠላቶቻችንን "የታሰበው" ታሪክ "መሻር" መሆኑን አስጠንቅቋል። ይህንን ለማስቀረት፣ አልበርት አንስታይን “ግሎባል (አለም አቀፋዊ) አስተዳደር” የሚል ዓይነት አስቦ ነበር። ከዚህ ሃሳብ በመነሳት "እንደ የተባበሩት መንግስታት ያሉ ተቋማት ተወልደዋል"።

ለውጥ የሚጀምረው ከታች ነው።

ለውጦች ሥር መስደድ ቢጀምሩም፣ ውሳኔዎች አሁንም ከላይ ስለሚመጡ በቂ ለውጥ አላመጣም ሲሉ አቶ ማክካን ገልጸዋል። እውነተኛ ለውጥ የሚጀምረው “ከታች ነው” ብሏል።

በመካከለኛው ምሥራቅ በተፈጠረው ግጭት ልጆቻቸውን ቢያጡም “ጓደኝነታቸውን ጠብቀው የቆዩ” እና አሁን በዓለም እየተዘዋወሩ ታሪካቸውን የሚያካፍሉ ሁለት አባቶችን አንድ እስራኤላዊ እና አንድ ፍልስጤማዊን ጠቅሷል። የእነሱ ፍልስፍና "ቀላል ግን ጥልቅ ነው፣ እርስ በርስ መዋደድ የለብንም። እንደ እውነቱ ከሆነ እርስ በርስ መውደድ እንኳን የለብንም። ግን እርስ በርስ መግባባት አለብን" በማለት ነው ቀለል ባለ ሁኔታ ሐሳባቸውን የሚገልጹት ሲሉ አስረድተዋል።